Jacek Olczak: «Τέλος σε 10 με 15 χρόνια στις πωλήσεις τσιγάρων»

Συνέντευξη στον Αθανάσιο Έλλις για την Καθημερινή (αναδημοσίευση) 

Παρά την απαγόρευση του καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους, η Ελλάδα παραμένει μεταξύ των χωρών με τα υψηλότερα ποσοστά καπνίσματος παγκοσμίως, αν και παρατηρείται σημαντική μείωση σε σχέση με πριν από μερικά χρόνια, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του κολοσσού της παγκόσμιας καπνοβιομηχανίας, Philip Morris International, Γιάτσεκ Ολτσζάκ.

Σημειώνει ότι το ιδεατό για τους καπνιστές, που υπερβαίνουν το ένα δισεκατομμύριο παγκοσμίως, θα ήταν να σταματήσουν εντελώς το κάπνισμα, αλλά καθώς οι μέχρι τώρα ενδείξεις είναι ότι δεν θα το κάνουν, η πιο ρεαλιστική λύση για την απομάκρυνση από το τσιγάρο είναι η χρήση προϊόντων που δεν περιλαμβάνουν καύση, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού. Αναγνωρίζει ότι και αυτά είναι εθιστικά και εγκυμονούν κινδύνους, αλλά υποστηρίζει ότι αποτελούν πολύ καλύτερη επιλογή σε σύγκριση με τα παραδοσιακά τσιγάρα, καθώς, όπως λέει, στην περίπτωση του προϊόντος θέρμανσης καπνού IQOS –το χρησιμοποιούν 21 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο και 360.000 στην Ελλάδα– τα μέσα επίπεδα αυτών των επιβλαβών χημικών ουσιών είναι μειωμένα σε ποσοστό που φθάνει έως και το 95%.

Τέλος, εκτιμά ότι πέρα από τις υφιστάμενες προσπάθειες για την πρόληψη της έναρξης του καπνίσματος αλλά και την ενθάρρυνση της διακοπής του, η προσφορά εναλλακτικών λύσεων χωρίς καύση σε ενήλικους καπνιστές που επιλέγουν να συνεχίσουν το κάπνισμα μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία, και υπό αυτό το πρίσμα καλεί τις Αρχές, τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής και τις ομάδες δημόσιας υγείας να κινηθούν ανάλογα.

Επιτρέψτε μου να εκμεταλλευτώ αυτή τη συζήτηση με τον CEO ενός κορυφαίου παίκτη παγκοσμίως στον κλάδο της καπνοβιομηχανίας για να θέσω μια απλή ερώτηση: γιατί πρέπει να συνεχιστεί η κατανάλωση νικοτίνης, σε όλες τις μορφές της;

Το καλύτερο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι καπνιστές είναι να σταματήσουν εντελώς το κάπνισμα, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολλοί αυτοί που δεν το κάνουν. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 1 δισεκατομμύριο καπνιστές σήμερα, με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) να προβλέπει ότι θα υπάρχει ο ίδιος αριθμός και το 2025. Αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν μια ρεαλιστική προσέγγιση και μια λογική λύση που θα τους απομακρύνει από το τσιγάρο, το οποίο αποτελεί μία από τις πιο βλαβερές μορφές κατανάλωσης νικοτίνης. Η λύση αυτή, σήμερα, υπάρχει. Η πλειονότητα των επιβλαβών συστατικών που υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου, και τα οποία σχετίζονται με τις ασθένειες που συνδέονται με το κάπνισμα, παράγεται από την καύση. Τα προϊόντα που δεν περιλαμβάνουν καύση, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, είναι μια πολύ καλύτερη εναλλακτική λύση σε σχέση με τη συνέχιση του καπνίσματος τσιγάρων.

Η αξιοποίηση της επιστήμης και της τεχνολογικής καινοτομίας σε αυτά τα προϊόντα που έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν τη βλάβη που προκαλεί το κάπνισμα τσιγάρου αποτελεί τη μεγάλη ευκαιρία για τη δημόσια υγεία αυτόν τον αιώνα. Στη Philip Morris international (PMI) έχουμε επικεντρωθεί στην ανάπτυξη, την επιστημονική τεκμηρίωση και την υπεύθυνη εμπορική διάθεση προϊόντων χωρίς καύση, που είναι λιγότερο επιβλαβή, με στόχο την πλήρη αντικατάσταση του τσιγάρου το συντομότερο δυνατόν.

Πόσο λιγότερο επιζήμιες είναι, από πλευράς υγείας, οι εναλλακτικές λύσεις που δημιουργείτε σε σύγκριση με το τσιγάρο; Παραμένουν ακόμα βλαβερές;

Τα υψηλά επίπεδα επιβλαβών ουσιών που υπάρχουν στον καπνό του τσιγάρου και συνδέονται με τις ασθένειες που σχετίζονται με το κάπνισμα παράγονται κατά κύριο λόγο από την καύση του καπνού. Προϊόντα που δεν περιλαμβάνουν την καύση, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρμανσης καπνού, μειώνουν σημαντικά τα μέσα επίπεδα αυτών των επιβλαβών χημικών ουσιών –σε σύγκριση πάντα με το τσιγάρο– σε ποσοστό που φθάνει έως και το 95% στην περίπτωση του προϊόντος θέρμανσης καπνού IQOS. Αυτά τα νέα προϊόντα δεν είναι χωρίς κίνδυνο και είναι εθιστικά, αλλά αποτελούν πολύ καλύτερη επιλογή σε σύγκριση με τη συνέχιση του καπνίσματος τσιγάρων.

Έχει επηρεάσει η πανδημία την καπνοβιομηχανία γενικότερα και την PMI ειδικά; Αν ναι, με ποιον τρόπο;

Εάν πήραμε κάποιο μάθημα κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας, ελπίζω ότι αυτό είναι πως η επιστήμη, η καινοτομία και η συμπερίληψη πρέπει να γίνονται σεβαστές. Αυτό θα απαιτήσει από όλους –από τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής μέχρι τους απλούς πολίτες– να εκτιμήσουν τις λύσεις απέναντι στα ξεπερασμένα δόγματα. Τότε μόνο μπορούμε να δημιουργήσουμε μια σταθερή βάση για να οικοδομήσουμε γρηγορότερα ένα καλύτερο μέλλον για όλους. Το να αγνοούμε την επιστήμη και την καινοτομία σημαίνει μόνο ότι εμποδίζουμε την πρόοδο για μια καλύτερη κοινωνία. Σε αντίθεση με την κλιματική κρίση –όπου εξακολουθούμε να προσπαθούμε να κατανοήσουμε και να εφαρμόσουμε όλη την επιστήμη και τα εργαλεία που απαιτούνται για να προχωρήσουμε προς ένα ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα (carbon neutrality)– έχουμε σήμερα ήδη ό,τι χρειάζεται για να απαλλαγούμε οριστικά από το κάπνισμα.

Πόσο επιτυχημένη ήταν η απαγόρευση του καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους εστιατορίων, μπαρ και άλλων δημόσιων χώρων στην Ελλάδα; Υπάρχει συσχέτιση αυτής της απαγόρευσης με την αύξηση χρήσης του IQOS;

Η επιβολή του αντικαπνιστικού νόμου που απαγορεύει όλα τα προϊόντα νικοτίνης συνάντησε ευρεία αποδοχή στην ελληνική κοινωνία. Τα τασάκια έχουν καταργηθεί στα εστιατόρια και τα μπαρ και το να απολαμβάνει κανείς την έξοδό του για φαγητό ή ποτό χωρίς καπνό τσιγάρου αποτελεί πλέον τον κανόνα. Έχουμε, ωστόσο, πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμη προκειμένου να πείσουμε τους ανθρώπους να σβήσουν αυτό το τελευταίο τσιγάρο για πάντα και παντού. Θα πρέπει επομένως να ενθαρρύνουμε προοδευτικές πολιτικές, όπως αυτές που υιοθετήθηκαν στην Ελλάδα, που διαφοροποιούν τα προϊόντα που καίνε τον καπνό από αυτά που δεν τον καίνε και τα οποία αποτελούν μια πολύ καλύτερη επιλογή. Θα πρέπει, επίσης, να ενθαρρύνουμε όσους θα συνέχιζαν το κάπνισμα να στραφούν σε αυτές τις καλύτερες εναλλακτικές. Με την αύξηση των καταναλωτών IQOS σε πολλές γεωγραφικές περιοχές είμαστε πολύ ευχαριστημένοι που βλέπουμε τους Έλληνες να επιλέγουν αυτή την καλύτερη εναλλακτική λύση και να σταματούν το κάπνισμα τσιγάρων.

To ποσοστό καπνίσματος στην Ελλάδα παραμένει, ωστόσο, αρκετά υψηλό. Πού βρίσκεται συγκριτικά η Ελλάδα στην παγκόσμια κλίμακα;

Είναι αλήθεια ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά καπνίσματος. Και αυτό συμβαίνει ακόμη και μετά τη θέσπιση της απαγόρευσης καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους. Πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι –χάρη εν μέρει και στη συγκεκριμένη απαγόρευση– το ποσοστό καπνίσματος έχει μειωθεί σημαντικά σε σχέση με αυτό που ήταν πριν από μερικά χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, η πρόκληση για όλους μας παραμένει το να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε προκειμένου να ενημερώσουμε κάθε καπνιστή να σταματήσει το κάπνισμα το συντομότερο δυνατόν. Όσον αφορά εκείνους που επιλέγουν να μην το κάνουν, πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι είναι σε θέση να λάβουν μια τεκμηριωμένη απόφαση για να στραφούν σε καλύτερες εναλλακτικές λύσεις που μπορούν πλέον να προσφέρουν η επιστήμη και η τεχνολογία.

Επέκταση της Philip Morris στους τομείς της ευεξίας και της υγείας

Μιλάτε για τον στόχο της απομάκρυνσης από το τσιγάρο. Πότε προβλέπετε να επέλθει το οριστικό τέλος στην παραγωγή και τη διανομή τσιγάρων;

Καθώς προχωρούμε προς την επίτευξη του τολμηρού μας οράματος για ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο, έχουμε θέσει έναν φιλόδοξο στόχο: τουλάχιστον 40 εκατομμύρια σημερινοί ενήλικοι καπνιστές να έχουν στραφεί στα χωρίς καύση προϊόντα μας μέχρι το 2025. Η PMI σημειώνει επίσης τεράστια πρόοδο προκειμένου να γίνει, έως το 2025, μια κατά κύριο λόγο smoke-free επιχείρηση όσον αφορά πάντα το ποσοστό των καθαρών εσόδων που προέρχονται από τα προϊόντα δυνητικά μειωμένου κινδύνου. Ένα ορόσημο που έχουμε ήδη επιτύχει σε 10 αγορές. Στην Ελλάδα, το 65% των συνολικών καθαρών εσόδων μας προέρχεται από εναλλακτικές λύσεις χωρίς καύση. Αλλά δεν μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό μόνοι μας. Προσπαθώντας να κάνουμε πράξη το όραμά μας για ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο, ανυπομονούμε να δούμε τη λήψη μέτρων που θα οδηγήσουν σε μεγάλης κλίμακας μετάβαση όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Είμαστε βέβαιοι ότι ο σωστός συνδυασμός κυβερνητικών αποφάσεων και εμπορικών πρωτοβουλιών θα επιταχύνει δραστικά τις προσπάθειες για μείωση του καπνίσματος. Πιστεύουμε ότι με τη σωστή ρυθμιστική ενθάρρυνση και υποστήριξη από την κοινωνία των πολιτών, οι πωλήσεις τσιγάρων μπορούν να τερματιστούν εντός 10-15 ετών σε πολλές χώρες.
 
Πώς επηρεάζουν τα ρυθμιστικά πλαίσια και οι φορολογικές πολιτικές το τοπίο όσον αφορά την απομάκρυνση των κοινωνιών από το τσιγάρο;

Η προσφορά εναλλακτικών λύσεων χωρίς καύση σε ενήλικους καπνιστές που επιλέγουν να συνεχίζουν το κάπνισμα μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία. Πιστεύουμε ότι αυτή η προσέγγιση, καθώς και οι υφιστάμενες προσπάθειες για την πρόληψη της έναρξης του καπνίσματος και την ενθάρρυνση της διακοπής του, είναι η σωστή και θα πρέπει να υποστηριχθεί από ρυθμιστικές αρχές, υπευθύνους χάραξης πολιτικής και ομάδες δημόσιας υγείας. Το ρυθμιστικό πλαίσιο θα πρέπει να συνεχίσει να αποτρέπει τους ανθρώπους από το να ξεκινήσουν το κάπνισμα και να ενθαρρύνει τη διακοπή του. Θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη αναλογικά τον σχετικό κίνδυνο κάθε προϊόντος και να ακολουθεί μια προσέγγιση κοινής λογικής: Το πιο επιβλαβές προϊόν, το τσιγάρο, θα πρέπει να υπόκειται στο πιο αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο. Επιπλέον, το ρυθμιστικό πλαίσιο θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οποιοδήποτε εμπορικά διαθέσιμο προϊόν χωρίς καύση θα πληροί συγκεκριμένα πρότυπα ποιότητας και θα συνοδεύεται από ισχυρά επιστημονικά δεδομένα που θα τεκμηριώνουν το μειωμένο προφίλ κινδύνου του.
  
Ανακοινώσατε πρόσφατα την πρόθεσή σας να επεκταθείτε στους τομείς της ευεξίας και της υγείας. Τι ακριβώς εννοείτε όταν δηλώνετε ότι θέλετε να αντιμετωπίσετε τις «ανεκπλήρωτες ανάγκες ασθενών και καταναλωτών»;

Πρόκειται για μια φυσική εξέλιξη για την PMI προκειμένου να μετασχηματίσουμε περαιτέρω την επιχείρησή μας σε μια εταιρεία με ευρύτερους σκοπούς lifestyle, ευεξίας των καταναλωτών και φροντίδας των ασθενών στο μέλλον. Είναι μια εξέλιξη που ανταποκρίνεται όχι μόνο στη σταθερή δέσμευσή μας να επιτύχουμε ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο, αλλά και στην ανάπτυξη και εμπορική διάθεση επιστημονικά τεκμηριωμένων προϊόντων και λύσεων που καλύπτουν ανεκπλήρωτες ανάγκες των καταναλωτών και των ασθενών. Η αγορά για προϊόντα ευεξίας και υγείας είναι μεγάλη και αναπτυσσόμενη. Έχουμε αρκετούς τομείς που εστιάζουμε στον σχεδιασμό μας.

Όσον αφορά τα καταναλωτικά και μη συνταγογραφούμενα προϊόντα ευεξίας, έχουμε αναπτύξει αρκετά σκευάσματα που αφορούν τη συγκέντρωση, τον ύπνο, την ενέργεια, τον πόνο και την ηρεμία. Στην υγειονομική περίθαλψη πιστεύουμε ότι υπάρχουν σημαντικές ανεκπλήρωτες ανάγκες ασθενών για γρήγορες και αποτελεσματικές θεραπείες σε καρδιαγγειακά, όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου και νευρολογικά –όπως η ημικρανία– νοσήματα, οι οποίες μπορούν να εξυπηρετηθούν με καινοτόμες λύσεις. Πρόσφατα επιταχύναμε αυτό το κομμάτι της στρατηγικής μας με την εξαγορά της Vectura, εταιρείας που παράγει εισπνεόμενα φάρμακα, και της Fertin, κορυφαίας εταιρείας ανάπτυξης και παραγωγής καινοτόμων φαρμακευτικών προϊόντων και προϊόντων ευεξίας, που βασίζονται σε συστήματα χορήγησης μέσω της στοματικής οδού.

Αυξάνονται οι χρήστες του IQOS 

Ποιο είναι το ποσοστό των ανθρώπων που στρέφονται από το τσιγάρο στις εναλλακτικές λύσεις χωρίς καύση και πώς εξελίσσεται η συγκεκριμένη τάση τόσο σε παγκόσμια κλίμακα όσο και στην Ελλάδα;

Υπολογίζουμε ότι, έως το τέλος του 2021, υπήρχαν συνολικά 21,2 εκατομμύρια χρήστες IQOS παγκοσμίως, με το 72% του συνόλου (15,3 εκατομμύρια χρήστες IQOS) να έχουν κάνει την πλήρη μετάβαση στο προϊόν και να έχουν σταματήσει το κάπνισμα τσιγάρων, ενώ οι υπόλοιποι βρίσκονται σε διάφορα στάδια αυτής της αλλαγής. Αυτό είναι ένα πολύ υψηλότερο ποσοστό μετάβασης απ’ ό,τι έχει παρατηρηθεί για άλλα προϊόντα χωρίς καύση ανά τον κόσμο. Από το λανσάρισμα του IQOS το 2016 και μετά, ο αριθμός των ενήλικων καπνιστών στην Ελλάδα που έχουν κάνει μια ενημερωμένη επιλογή και έχουν επιλέξει το προϊόν διακόπτοντας το κάπνισμα τσιγάρων συνεχίζει να αυξάνεται. Σήμερα υπάρχουν πάνω από 360.000 χρήστες IQOS στη χώρα.