22 τάσεις για το 2022: Η ψυχική ευεξία και η προσαρμοστικότητα ως απάντηση στην κανονικότητα του χάους
Η Marian Salzman, κορυφαία trendspotter και Global Senior Vice President of Communications της Philip Morris International, μας παρουσιάζει τη νέα κανονικότητα και όσα την αποτελούν.
Τι μπορούμε λοιπόν να περιμένουμε για το 2022; Πώς θα είναι η μετά-Covid-19 εποχή; Ποια θα είναι η νέα κανονικότητα; Ποιο το μέλλον της εργασίας, της εκπαίδευσης, της μετακίνησης, των πόλεων; Ποιοι θα είμαστε οι νέοι εμείς; Η Marian Salzman επιχειρεί να βρει την απάντηση σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσής με τίτλο «22 για το 2022: Αναθεωρώντας όσα νομίζαμε ότι ξέραμε». Εκεί που η Global Senior Vice President of Communications της Philip Morris International δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα παρακάτω:
Η βασιλεία του χάους (Reigning Chaos)
Το χάος ήρθε για να μείνει. Ό,τι είναι περίπλοκο θα γίνει ακόμη πιο περίπλοκο. Όσο έξυπνοι και αν είμαστε, ακόμα κι αν χρησιμοποιούμε την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, όσο και αν διαφοροποιήσουμε τον τρόπο που εργαζόμαστε ή ζούμε, θα είναι δύσκολο να ελέγξουμε το χάος. Αυτό που απαιτείται, για το άμεσο μέλλον, είναι λίγο «διανοητικό ζίου ζίτσου». Θα πρέπει να αποδεχτούμε ότι η περιπλοκότητα είναι ο κανόνας, να την αγκαλιάσουμε στο βαθμό που μπορούμε και να βρούμε -μικρούς και μεγάλους- τρόπους να εισαγάγουμε στη ζωή μας νησίδες ηρεμίας και διαύγειας.
Το άγχος είναι η νέα κανονικότητα (Angst is the new normal)
Οι γενιές της κλιματικής κρίσης και του COVID-19 δεν προσμένουν ένα μέλλον γεμάτο ευκαιρίες και ευημερία. Σε αντίθεση με τους γονείς και τους παππούδες τους, δεν περιμένουν τη ζωή τους να είναι καλύτερη από εκείνη της γενιάς που προηγήθηκε. Μαθαίνουν ότι το άγχος είναι η νέα κανονικότητα και επιλέγουν, συνήθως, δύο τρόπους για να το διαχειριστούν. Ο ένας είναι ο συλλογικός αγώνας για ριζική αλλαγή και ο άλλος η εναντίωση σε αυτόν τον αγώνα – ατομικά ή μέσω εθνικιστικών οργανώσεων.
Η ψυχική υγεία εισέρχεται στο δημόσιο διάλογο (Mental health moves out in the open)
Η ψυχική υγεία δεν είναι πλέον ταμπού και τοποθετείται για πρώτη φορά στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Γινόμαστε πιο ενημερωμένοι σε ό,τι αφορά στις «ασθένειες της απελπισίας» (χρήση ουσιών, αλκοολισμός, τάσεις αυτοκτονίας) και δημιουργούμε συνεχώς νέα «εργαλεία» με στόχο τη βελτίωση της ψυχικής υγείας - εφαρμογές στα κινητά τηλέφωνα, νευροαναδραστικές φορητές συσκευές, προγράμματα ψυχολογικής στήριξης εργαζομένων ή ενίσχυση της συμπερίληψης στον χώρο εργασίας.
Ο χαμένος μεσαίος χώρος και η άνοδος των άκρων (The missing middle)
Η πόλωση δεν πρόκειται να μειωθεί το 2022. Θα συνεχίσουμε να βρίσκουμε νέους λόγους και τρόπους για να χωριζόμαστε σε αντίπαλα στρατόπεδα. Η πλειοψηφία βρίσκεται μεν στη μέση, αλλά δεν είναι αυτή που καθορίζει την ατζέντα, που γίνεται είδηση ή τηλεοπτικό σόου. Ορισμένοι αναλυτές ανησυχούν για το γεγονός ότι το metaverse που διαφημίζει ο Mark Zuckerberg «θα μπορούσε να προκαλέσει ρήγμα στην πραγματικότητα όπως την ξέρουμε». Αυτό είναι κάτι που βλέπουμε ήδη στα media streams μας αλλά θα μπορούσε να γίνει πολύ χειρότερο -για παράδειγμα, με τα γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας να δημιουργούν «μπλοκ πραγματικότητας» που καθορίζουν τι βλέπει ένα άτομο όταν περπατά σε έναν δρόμο. Πώς μπορείς να βρεις τη μέση όταν δεν βλέπεις ποτέ αυτό που υπάρχει στην απέναντι πλευρά;
Οι πόλεμοι των λέξεων (Wars of Words)
Η πολιτική ορθότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, ο πόλεμος ενάντια στις προκαταλήψεις και οι πολέμιοί τους παραμένουν μια δύσκολη μάχη. Ο «πόλεμος των λέξεων» κλιμακώνεται λόγω των πιο δυνατών φωνών που συνεχίζουν να λένε τη δική τους αλήθεια, όπως αυτή την βλέπουν. Με όλο τον θόρυβο και την εχθρότητα στα πολιτικά άκρα, η πλειοψηφία του κέντρου δυσκολεύεται να δημιουργήσει θετική αλλαγή.
Σύμφωνα με την Marian Salzman: «Η μόνη βεβαιότητα που παραμένει είναι η αβεβαιότητα. Το 2021 μας έκανε να αμφισβητήσουμε πολλά από αυτά που θεωρούσαμε δεδομένα. Με τις παρακάτω παρατηρήσεις για το 2022, ελπίζω να συνεισφέρω στην κατανόηση ενός κόσμου που κάθε άλλο παρά ‘σε τάξη’ είναι».
Δείτε αναλυτικά τις 22 προβλέψεις της Marian Salzman παρακάτω:
Oι 22 τάσεις για το 2022 από την παγκόσμια trendspotter Marian Salzman
1. η βασιλεία του χάους → Το χάος ήρθε για να μείνει. Αποδεχόμαστε την πολυπλοκότητα που προκαλεί στη ζωή μας και αναζητούμε οάσεις ηρεμίας και διαύγειας.
2. το άγχος είναι η νέα κανονικότητα → Οι γενιές της κλιματικής αλλαγής και της Covid-19 δεν προσμένουν, όπως οι προηγούμενες, ένα μέλλον γεμάτο υποσχέσεις. Μαθαίνουν ότι το άγχος είναι η νέα κανονικότητα και επιλέγουν, συνήθως, δύο τρόπους για να το διαχειριστούν: ο ένας είναι ο συλλογικός αγώνας για ριζική αλλαγή και ο άλλος η εναντίωση σε αυτόν τον αγώνα.
3. η ψυχική υγεία εισέρχεται στον δημόσιο διάλογο → Η ψυχική υγεία δεν είναι πλέον ταμπού. Τοποθετείται στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης. Γινόμαστε πιο σοφοί σε ό,τι αφορά τις «ασθένειες της απελπισίας» (χρήση ουσιών, αλκοολισμός, κατάθλιψη, τάσεις αυτοκτονίας) και δημιουργούμε συνεχώς νέα «εργαλεία» με στόχο τη βελτίωση της ψυχικής υγείας: εφαρμογές στα κινητά τηλέφωνα, προγράμματα ψυχολογικής στήριξης εργαζομένων κ.ά.
4. η εργασία εν εξελίξει → Η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι θα εργάζονται εξ αποστάσεως. Οι οργανισμοί εφαρμόζουν νέες πρακτικές «έξυπνης εργασίας» (smart work) και προσπαθούν να βρουν το νέο επαγγελματικό πλαίσιο και τις παροχές που θα προσφέρουν στους εργαζομένους τους.
5. η αξία των δεξιοτήτων → Όσο η πρόσβαση στην πληροφορία διευκολύνεται, τόσο οι πρακτικές γνώσεις και δεξιότητες γίνονται αναγκαίες. Πλέον, δεν χρειάζεται η γνώση για ένα αντικείμενο, αλλά εκείνη του να γνωρίζεις πώς να κάνεις κάτι πρακτικά.
6. η όχι-και-τόσο-όμορφη Αμερική → Η υπερδύναμη έχασε τη λάμψη της. Η χώρα συνεχίζει να υποφέρει από τις συνέπειες της χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007-2008 και παραμένει ευάλωτη τόσο στην πολιτική και πολιτισμική πόλωση, όσο και στην παραπληροφόρηση.
7. «πράσινες» πόλεις και σύντομες μετακινήσεις → Τα αστικά κέντρα του μέλλοντος αλλάζουν, συνεχίζουν την επιστροφή τους στη φύση και στο πράσινο, ενώ παράλληλα ετοιμάζονται για τη μικροκινητικότητα και τη μείωση του χρόνου μετακινήσεων. Κάποιες οραματίζονται να γίνουν πόλεις των «15 λεπτών», με τη Σεούλ να είναι η πιο φιλόδοξη όλων, σχεδιάζοντας μετακινήσεις που δεν θα ξεπερνούν τα 10 λεπτά.
8. «υπερτοπικότητα»: Ζούμε κοντά στο σπίτι → Παρότι η ανάγκη για επιστροφή σε μια νέα κανονικότητα φέρνει ξανά τα ταξίδια στη ζωή μας, οι αυξημένες τιμές των καυσίμων, η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή και η πανδημία καθιστούν τον υπερτοπικό (hyperlocal) τρόπο ζωής πιο ελκυστικό από ποτέ.
9. οι νέοι «κακοί»: τεχνολογικοί κολοσσοί και social media → Ξεκινά μια δημόσια επαναξιολόγηση της πρόσβασης στα προσωπικά δεδομένα, με τον κόσμο να ξανασκέφτεται πόσο πρόθυμος είναι να θυσιάσει την ιδιωτικότητά του και να προσφέρει πληροφορίες που τον αφορούν σε φορείς που δεν θεωρεί πια ότι δρουν με καλή πίστη.
10. τα τρελά 2020s: ο βουβός ηδονισμός της μετά Covid εποχής → Η τελευταία φορά που αντιμετωπίσαμε φονικό ιό ήταν πριν από έναν αιώνα, όταν το 1917-1918 η πανδημία της γρίπης σκότωσε περίπου 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Η εποχή που διαδέχθηκε την πανδημία τότε έχει αρκετά κοινά με αυτό που ζούμε σήμερα. Όμως, σε αντίθεση με το 1920, οπότε μετά την πανδημία ο κόσμος αναζητούσε τη διασκέδαση και την κοινωνικοποίηση, τη δεκαετία των 2020s ο πληθυσμός έχει λιγότερη διάθεση για χορό, πάρτι και συγκεντρώσεις και διοχετεύει τη δημιουργικότητά του περισσότερο στη διαδικτυακή σύνδεση και επικοινωνία.
11. οι «φορείς της αλλαγής» συναντούν τους «δημιουργούς της συνοχής» → Η πανδημία δημιούργησε νέα δεδομένα στη διαχείριση της αλλαγής. Πέραν των «φορέων αλλαγής» (change agents), που συνεχίζουν να είναι σημαντικοί στον επιχειρηματικό κόσμο, δημιουργείται ένας νέος ρόλος για τις εταιρείες, εκείνος των «δημιουργών συνοχής» (cohesion cultivators), οι οποίοι θα κληθούν να ενώσουν τα διάσπαρτα κομμάτια των οργανισμών με νέο και γόνιμο τρόπο, να εντοπίσουν κενά που ανέδειξε η πανδημία και να φέρουν εξειδίκευση στη δημιουργία ενός συμμετοχικού και ισορροπημένου εργασιακού περιβάλλοντος στο νέο υβριδικό μοντέλο εργασίας.
12. όλα υβριδικά → Η εργασία πρωτοστατεί στο νέο υβριδικό μοντέλο ζωής. Υβριδική γίνεται παράλληλα η επικοινωνία, με την ανάγκη συνδυασμού γραπτού, ακουστικού και οπτικού περιεχομένου, ενώ το ίδιο ισχύει και στο εμπόριο, όπου αυξάνονται σταθερά οι ηλεκτρονικές συναλλαγές και δημιουργούνται περισσότερες ευκαιρίες για κοινωνική διάδραση.
13. τι συμβαίνει με την εκπαίδευση; → Η πανδημία απέδειξε ότι η διαδικτυακή εκπαίδευση είναι εφικτή για τους εύπορους μαθητές. Από την άλλη, οι λιγότερο ευκατάστατες οικογένειες αντιμετώπισαν αρκετές δυσκολίες. Το σχολείο γίνεται σταδιακά υβριδικό και μεγάλα εκπαιδευτικά ιδρύματα δημιουργούν ήδη αντίστοιχα προγράμματα για MBA φοιτητές. Παράλληλα όμως, απαιτείται αρκετή δουλειά ώστε ο μετασχηματισμός αυτός να γίνει σωστά. Οι μαθητές συνεχίζουν να έχουν ανάγκη για κοινωνικοποίηση και συμμετοχή σε ομαδικές δραστηριότητες, όπως το θέατρο, ο αθλητισμός και η μουσική.
14. θαυμασμός και φόβος για την επιστήμη → Η πανδημία και η πρόσβαση στην έγκυρη πληροφόρηση καθιστούν την επιστήμη ταυτόχρονα ύποπτη και άξια θαυμασμού. Μπορεί η προσοχή να είναι προς το παρόν στραμμένη στο εμβόλιο για την καταπολέμηση της Covid-19, όμως ο μεγαλύτερος επιστημονικός φόβος της γενιάς μας συνδέεται με τη γονιδιακή μετάλλαξη. Το 2020 το Νόμπελ Χημείας έλαβαν δύο επιστήμονες για την ανάπτυξη μιας μεθόδου επεξεργασίας του γονιδιώματος. Θα είναι πρόθυμοι οι πλούσιοι να ξεγελάσουν τα γονίδιά τους; Πιθανόν κάποιοι να μην αντισταθούν.
15. metaverse: Νέα προσθήκη στο λεξικό μας. → Από τους αλγόριθμους, τους μυστικούς κώδικες που ελέγχουν την καθημερινότητά μας και αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την κοινωνική πόλωση, περνάμε στο metaverse, το οποίο εκτοξεύτηκε στις ηλεκτρονικές αναζητήσεις όταν ο Mark Zuckerberg ανακοίνωσε ότι πλέον η εταιρεία του θα ονομάζεται Meta. Το metaverse μάλλον ήρθε για να μείνει. Ήδη φιγουράρει στα εμπορικά σήματα της μόδας και της ψυχαγωγίας.
16. εικονική πραγματικότητα → Η πανδημία έδειξε πόσο εικονική είναι πλέον η ζωή μας. Σινεμά, συναυλίες, θέατρο, οικογενειακές εκδηλώσεις, ανέπαφες πληρωμές. Το 2021 πραγματοποιήθηκε στον Οίκο Christie’s αγορά πιστοποιητικού γνησιότητας έργου και όχι του ίδιου του έργου, με αντίτιμο 70 εκατ. δολάρια. Καθώς προβλέπονται ελλείψεις αγαθών, τα εικονικά και τρισδιάστατα εκτυπωμένα προϊόντα αυξάνονται διαρκώς.
17. ανισότητα → Κατά την πανδημία χάθηκαν ή προσωρινά ανεστάλησαν εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Η φτώχεια και η ακραία φτώχεια αυξήθηκαν παγκοσμίως για πρώτη φορά εδώ και 20 χρόνια, ενώ ο αριθμός των εκατομμυριούχων αυξήθηκε κατά 5,2 εκατ. το 2020, σύμφωνα με την Credit Suisse. Ο κόσμος, μετά από δεκαετίες, δεν δέχεται το «έτσι έχουν τα πράγματα». Ευαισθητοποιείται ολοένα και περισσότερο για τις ανισότητες και είναι λιγότερο πρόθυμος να τις αποδεχτεί.
18. ανησυχία για το νερό → Οι παγετώνες υποχωρούν, η παροχή νερού σε δισεκατομμύρια ανθρώπους απειλείται, στον ωκεανό απελευθερώνονται τεράστιες ποσότητες γλυκού νερού λόγω της μείωσης της κάλυψης των πάγων, η στάθμη της θάλασσας αυξάνεται συνεχώς και πολλά νησιωτικά έθνη κινδυνεύουν. Επόμενη μεγάλη ανησυχία είναι το βορειοατλαντικό ρεύμα που κινεί το θερμό νερό από τον Κόλπο του Μεξικού στον Βόρειο Ατλαντικό, το οποίο μετά από χιλιετίες εξασθενεί. Αν σταματήσει, το κλίμα στη Βόρεια Αμερική και στη Βόρεια Ευρώπη αναμένεται να γίνει πολύ πιο ψυχρό.
19. οι άνθρωποι της πρώτης γραμμής → Ο όρος «πρώτη γραμμή» συνδέεται ιστορικά με την εργασία που εμπεριέχει κίνδυνο. Στρατιωτικοί, αστυνομικοί, πυροσβέστες ήταν οι πρώτοι της πρώτης γραμμής. Στην πανδημία, η έννοια επεκτάθηκε στους εργαζομένους που κινδύνευαν να μολυνθούν από τον ιό. Η σημαντική συνεισφορά των νοσοκομειακών και υγειονομικών υπαλλήλων, των δασκάλων, των οδηγών, των εργαζομένων στο λιανεμπόριο αναδείχθηκε στην πανδημική κρίση, αναγνωρίστηκε η αξία τους και ο όρος «άνθρωποι της πρώτης γραμμής» καθιερώθηκε στον δημόσιο λόγο.
20. η βελτίωση των υποδομών → Αναμένονται έργα αναβάθμισης των υποδομών που θα αφορούν δρόμους, γέφυρες, σιδηροδρόμους, συστήματα ομβρίων υδάτων και λυμάτων, φράγματα, αντιπλημμυρικά έργα και δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτά που διαθέτουν οι πόλεις σήμερα χτίστηκαν κυρίως για να αντιμετωπίσουν τις κλιματικές συνθήκες του 20ού αιώνα και όχι τα ακραία φαινόμενα που εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά στον 21ο αιώνα. Παράλληλα, ήδη ετοιμάζονται οι «έξυπνες πόλεις».
21. ο χαμένος μεσαίος χώρος και η άνοδος των άκρων → Η πόλωση δεν πρόκειται να μειωθεί το 2022. Θα συνεχίσουμε να βρίσκουμε νέους λόγους για να χωριζόμαστε σε αντίπαλα στρατόπεδα ή θα φοράμε γυαλιά επαυξημένης πραγματικότητας που θα επιλέγουν τι θα βλέπουμε ως πραγματικό. Η πλειοψηφία βρίσκεται μεν στη μέση, αλλά δεν είναι αυτή που καθορίζει την ατζέντα που γίνεται είδηση ή τηλεοπτικό σόου.
22. οι πόλεμοι των λέξεων → Η πολιτική ορθότητα, η κοινωνική δικαιοσύνη, ο πόλεμος ενάντια στις προκαταλήψεις και οι πολέμιοί τους παραμένουν μια δύσκολη μάχη. Ο πόλεμος των λέξεων κλιμακώνεται, λόγω των πιο δυνατών φωνών που συνεχίζουν να λένε τη δική τους αλήθεια. Με όλο τον θόρυβο και την εχθρότητα στα πολιτικά άκρα, η πλειοψηφία του μεσαίου χώρου δυσκολεύεται να δημιουργήσει θετική αλλαγή.
