Gregoire Verdeaux: «Ο συνδυασμός της μείωσης της βλάβης μαζί με την τεχνολογική καινοτομία είναι η πραγματικότητα της εποχής μας»

Συνέντευξη στο Βήμα (αναδημοσίευση)

Ποιος είναι ο αντίκτυπος της πανδημίας του Covid-19 στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι κάνουν επιλογές που σχετίζονται με την υγεία και τον τρόπο ζωής τους;

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας γίναμε μάρτυρες μιας αντιφατικής τάσης μεταξύ αυτού που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε ως «επιταχυνόμενη επιστήμη», η οποία συζητιέται ανοιχτά και δημόσια, και αυτού που έμοιαζε με έξαρση του σκεπτικισμού απέναντι στο εμβόλιο και την επιστήμη. Εάν πήραμε ένα μάθημα από αυτήν την πανδημία, αυτό είναι ότι για να επικρατήσουν η επιστήμη και η καινοτομία πρέπει να υποστηρίζονται από διάλογο. Οι συστάσεις για την υγεία πρέπει να επεξηγούνται, οι άνθρωποι θέτουν ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν.

Ο ρόλος που έχουν να παίξουν τα ΜΜΕ είναι καθοριστικός. Είναι αδιαμφισβήτητο ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν επιλογές για την υγεία και τον τρόπο ζωής τους με βάση την επιστήμη και τα δεδομένα. Αλλά δεν υπάρχει ένα κουμπί που μπορείς να πατήσεις για να συμβεί αυτό. Διαφορετικές ομάδες ανθρώπων έχουν διαφορετικές απόψεις, διαφορετικό βαθμό προθυμίας για αλλαγή και διαφορετικά μορφωτικά επίπεδα. Το να εθελοτυφλείς απέναντι σε αυτές τις διαφορές δημιουργεί τον κίνδυνο οι συστάσεις για την υγεία να αγνοηθούν, να ερμηνευτούν εσφαλμένα ή να εφαρμοστούν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό από ότι πρέπει.

Αυτό είναι κάτι που αντιμετωπίζουμε σε καθημερινή βάση στην PMI εξαιτίας της δέσμευσης της εταιρείας για το τέλος του τσιγάρου και την προσφορά καλύτερων εναλλακτικών λύσεων στους καπνιστές.  Κάποιοι καπνιστές διέκριναν γρήγορα την ευκαιρία που τους παρουσιάστηκε και εγκατέλειψαν τα τσιγάρα για να στραφούν σε αυτά τα προϊόντα. Αλλά για πολλούς άλλους είναι πιο περίπλοκο να ακολουθήσουν αυτόν το δρόμο. Αυτό θα απαιτήσει από όλους -από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μέχρι τους απλούς πολίτες- να εκτιμήσουν την αξία των λύσεων έναντι των ξεπερασμένων δογμάτων.

Χρειαζόμαστε την υποστήριξη των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και της κοινότητας της δημόσιας υγείας προκειμένου να συνεργαστούν με την βιομηχανία για να επιταχύνουμε το τέλος του τσιγάρου. Πιστεύουμε ότι με το κατάλληλο ρυθμιστικό περιβάλλον, την υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών και την εμπιστοσύνη στην επιστήμη, μπορούμε να τερματίσουμε τις πωλήσεις τσιγάρων μέσα στα επόμενα 10 έως 15 χρόνια. Αυτό είναι κάτι που αξίζει τον κόπο.

Πώς μπορούν η επιστήμη και οι νέες τεχνολογίες να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις τρέχουσες προκλήσεις δημόσιας υγείας, που σχετίζονται με τον κλάδο σας;

Ο συνδυασμός της μείωσης της βλάβης, ως αρχή διαμόρφωσης πολιτικής, μαζί με την τεχνολογική καινοτομία είναι η πραγματικότητα της εποχής μας. Οι τρόποι μείωσης της βλάβης μπορούν να περιορίσουν τον αντίκτυπο που έχουν οι επιλογές μας σε μια σειρά ζητημάτων, που επηρεάζουν τον εαυτό μας, τους άλλους, την κοινωνία γενικότερα ή το περιβάλλον.

Δείτε για παράδειγμα τι συμβαίνει με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Μεταφέρουν τους ανθρώπους όπως και οι βενζινοκίνητοι πρόγονοί τους, αλλά βλάπτουν σημαντικά λιγότερο το περιβάλλον όσον αφορά τις εκπομπές ρύπων που παράγονται κατά τη διάρκεια της ίδιας διαδρομής. Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι το πιο οικονομικό ταξίδι από όλα είναι αυτό που δεν κάνεις, και αυτό ισχύει στη θεωρία. Πρέπει οι προσπάθειες να επικεντρωθούν στο να μειωθεί η βλάβη που προκαλείται.

Αυτό βρίσκει απόλυτη εφαρμογή και στα καπνικά προϊόντα. Οι άνθρωποι δεν πρέπει να καπνίζουν. Και, μετά από σχεδόν 2 δεκαετίες επιβολής μέτρων περιορισμού του καπνίσματος, όλοι γνωρίζουν ότι το κάπνισμα είναι επιβλαβές. Παρ’ όλα αυτά, 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να καπνίζουν. Όλοι οι ενήλικες καπνιστές, που δεν έχουν καταφέρει να διακόψουν το κάπνισμα, θα πρέπει να έχουν ενημέρωση και πρόσβαση σε καλύτερες, βασισμένες στην επιστήμη, εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με το τσιγάρο.

Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ως εταιρεία υποστηρίζουμε τις κυβερνήσεις στις προσπάθειές τους να αποθαρρύνουν την έναρξη και να ενθαρρύνουν τη διακοπή του καπνίσματος. Γνωρίζουμε, ωστόσο, ότι στην πραγματικότητα ένα ποσοστό ανθρώπων θα συνεχίσει να καπνίζει. Σε αυτό το σημείο είναι που προτείνουμε μια προσέγγιση μείωσης της βλάβης.

Μιλάτε συχνά για τη βοήθεια που χρειάζεστε, όσον αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο,  προκειμένου να επιτευχθεί ένα μέλλον χωρίς καπνό τσιγάρου. Σε ποιες πολιτικές αναφέρεστε;

Γνωρίζουμε, πρώτα απ’ όλα, ποια στρατηγική δεν πρέπει να υιοθετηθεί: η απαγόρευση. Στη θεωρία, δεν είναι δύσκολο να υιοθετηθεί ένας νόμος που να κάνει το τσιγάρο παράνομο. Συνέβη στη Νότια Αφρική κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19 και, μέσα σε λίγες μέρες, το οργανωμένο έγκλημα κάλυψε το κενό που δημιουργήθηκε πουλώντας παράνομα τσιγάρα. Η απαγόρευση οδηγεί πάντα στο ίδιο αποτέλεσμα: ο παράνομος κερδίζει.

Επομένως, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τα καπνικά προϊόντα θα πρέπει να συνεχίσει να αποτρέπει τους ανθρώπους από το να ξεκινήσουν το κάπνισμα και να ενθαρρύνει τη διακοπή του. Θα πρέπει, ωστόσο, να λαμβάνει υπόψη αναλογικά τον σχετικό κίνδυνο κάθε προϊόντος και να ακολουθεί μια προσέγγιση κοινής λογικής: Το πιο επιβλαβές προϊόν, το τσιγάρο, θα πρέπει να υπόκειται στο πιο αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο. Όσον αφορά τους καπνιστές που συνεχίζουν να καπνίζουν ανεξάρτητα από την προτροπή να διακόψουν το κάπνισμα, θα πρέπει να υπάρχουν προσιτές , αποδεκτές και καλύτερες εναλλακτικές λύσεις σε σχέση με το τσιγάρο.

Γνωρίζουμε καλά ότι αυτό θέτει υψηλές προσδοκίες απέναντι στις κυβερνήσεις. Οι περισσότεροι νόμοι για τα καπνικά προϊόντα χρονολογούνται από την εποχή που τα εναλλακτικά προϊόντα δεν είχαν εφευρεθεί ακόμη.  Χρειάζεται λοιπόν θάρρος για να καινοτομήσεις. Η Ελλάδα, από αυτή την άποψη, είναι πραγματικά παγκόσμιος ηγέτης. Δυστυχώς, πολλές χώρες μένουν πίσω και συνεχίζουν να ακολουθούν μια συντηρητική προσέγγιση – εν τω μεταξύ τα ποσοστά καπνίσματος μένουν σταθερά αντί να μειώνονται.

Ποιος είναι ο ρόλος της θυγατρικής σας στην Ελλάδα, της Παπαστράτος, στο πλαίσιο της παγκόσμιας επιχειρηματικής στρατηγικής της PMI για ένα κόσμο χωρίς καπνό τσιγάρου;

Η PMI σημειώνει τεράστια πρόοδο προκειμένου να γίνει, έως το 2025, μια κατά κύριο λόγο smoke-free εταιρεία, δηλαδή η πλειονότητα των καθαρών εσόδων να προέρχονται από προϊόντα χωρίς καύση. Ένα ορόσημο που έχουμε ήδη επιτύχει σε 10 χώρες. Όσον αφορά την Ελλάδα, έως τα τέλη του 2021, το 65% των συνολικών καθαρών εσόδων μας προέρχεται από τα εναλλακτικά προϊόντα χωρίς καύση.

Η Ελλάδα είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά κατανάλωσης τσιγάρων στην Ευρώπη, χωρίς ορατή προοπτική βελτίωσης. Από το 2016 και μετά, με την εισαγωγή προϊόντων θέρμανσης καπνού και, λίγο αργότερα, με την Παπαστράτος, έναν από τους κορυφαίους εργοδότες στην Ελλάδα, να μετατρέπει το εργοστάσιό της σε κέντρο αποκλειστικής παραγωγής θερμαινόμενων ράβδων καπνού αντί για τσιγάρα, ο αριθμός των ενήλικων καπνιστών στην Ελλάδα που έχουν κάνει ενημερωμένες επιλογές μεταβαίνοντας στο IQOS και σταματώντας το κάπνισμα, συνεχίζει να αυξάνεται. Σήμερα, υπάρχουν περισσότεροι από 360.000 χρήστες IQOS στη χώρα.