Μεγάλες επιχειρήσεις: Η διαρκής αλλαγή αποτελεί μονόδρομο στη νέα κανονικότητα

Η αναγκαιότητα της συνεχούς επανεφεύρεσης του επιχειρησιακού μοντέλου λειτουργίας και της εντατικοποίησης του μετασχηματισμού, ως απάντηση στις προκλήσεις της πανδημίας, ήταν το κεντρικό συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν οι επικεφαλής τριών από τους μεγαλύτερους ομίλους της χώρας (Μιχάλης Τσαμάζ-Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου ΟΤΕ, Χρήστος Χαρπαντίδης-Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, Νίκος Κουμέττης- Πρόεδρος της Coca-Cola Company για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική) που συμμετείχαν στη συζήτηση με θέμα «Ζώντας το disruption».

Ο συνεχής μετασχηματισμός ως συγκριτικό πλεονέκτημα

Στην έναρξη της συζήτησης, συντονίστρια της οποίας ήταν η δημοσιογράφος Σία Κοσιώνη, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος  της Παπαστράτος δήλωσε, σχετικά με τις πρώτες ημέρες της πανδημίας ότι: «Οι πρώτες ώρες ήταν πραγματικά τρομακτικές. Ήταν σαν να βρισκόμαστε σε ελεύθερη πτώση χωρίς να ξέρουμε εάν θα ανοίξει το αλεξίπτωτο. Έπρεπε να επανεφεύρουμε τον τρόπο με τον οποιό λειτουργούμε, να τα κάνουμε όλα εκ νέου και να τα κάνουμε όλα μαζί. Γιατί όλα ήταν προτεραιότητες. Διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την προστασία των εργαζομένων μας, ότι το εργοστάσιο και τα κανάλια μας λειτουργούν και ότι οι καταναλωτές εξυπηρετούνται.

Ήταν σαν να είχαμε 100 νέα προβλήματα κάθε μέρα. Τα οποία, επιπλέον, έπρεπε να λύσουμε από απόσταση. Το μεγάλο πλεονέκτημά για την Παπαστράτος, προκειμένου να ξεπεράσουμε εκείνη την περίοδο και να συνεχίσουμε απρόσκοπτα, είναι ότι έχουμε ένα οργανισμό που είναι εξοικειωμένος με τον συνεχή μετασχηματισμό καθώς βρισκόμαστε και οι ίδιοι στη μέση του δικού μας ριζικού μετασχηματισμού. Δεν κλείσαμε το εργοστάσιο μας και δεν κάναμε βήμα πίσω. Αξιοποιήσαμε την κρίση για να επιταχύνουμε την αλλαγή μας».

Ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ομίλου ΟΤΕ, αφού επισήμανε ότι ένα ακόμη κοινό στοιχείο που συνδέει τους τρεις CEO είναι ότι όλοι τους έχουν δουλέψει για την Philip Morris International, ανέφερε με τη σειρά του ότι στον όμιλο ΟΤΕ ελήφθη η απόφαση της προληπτικής μετάβασης σε καθεστώς τηλεργασίας 13.000 εργαζομένων (που αποτελούν το 80% του συνόλου του προσωπικού) προτού εμφανιστεί το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού στην Ελλάδα.

Προσθέτοντας ότι δημιουργήθηκε άμεσα ένας μηχανισμός για την προστασία του προσωπικού και ειδικότερα των τεχνικών που έκαναν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να αποκαταστήσουν τις βλάβες και να λειτουργήσουν απρόσκοπτα τα δίκτυα κατά τη διάρκεια της κρίσης. Επιπλέον, πέρα από την επιβράβευση των εργαζομένων, ο όμιλος βοήθησε την πολιτεία και την κοινωνία στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων της υγειονομικής κρίσης με συνολικές χορηγίες άνω των 12 εκατ. ευρώ τον τελευταίο χρόνο.

Σε αντίστοιχο μήκος κύματος κινήθηκε και η τοποθέτηση του Προέδρου της Coca-Cola Company για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική που τόνισε την προτεραιότητα που έδωσε από την αρχή της πανδημίας η εταιρεία τόσο στην ασφάλεια των εργαζομένων της όσο και στην κοινωνική συνεισφορά. Δίνοντας 120 εκ. ευρώ, μέσω φιλανθρωπικών οργανώσεων, στις αγορές που δραστηριοποιείται και μετατρέποντας αρκετά εργοστάσιά της για την παραγωγή αντισηπτικού.

Η σημασία του να μην επαναπαύεσαι

Στη συνέχεια ο κ. Χαρπαντίδης, απαντώντας στην επισήμανση της συντονίστριας ότι η PMI αποτελεί case study disruption, ως καπνοβιομηχανία που έχει όραμα ένα κόσμο απαλλαγμένο από τον καπνό του τσιγάρου, υπογράμμισε ότι: «Το τέλος του τσιγάρου αποτελεί μια δημόσια και πολύ ξεκάθαρη δέσμευση της PMI. Δεν πρόκειται για μια ακόμη καταναλωτική τάση, αλλά για μια απαίτηση της κοινωνίας. Πρόκειται για μια εισηγμένη στο χρηματιστήριο εταιρεία, αξίας 140 δις δολαρίων από τα τσιγάρα, με δέσμευση που κάνει πραγματικότητα το να πάει σε ένα κόσμο χωρίς τσιγάρο. Έχουμε στα χέρια μας ένα από τα μεγαλύτερα brands στον κόσμο, το Marlboro, το οποίο βάλαμε στην άκρη έτσι ώστε να φτιάξουμε κάτι νέο. Για να πάρει κάποιος τέτοιου είδος ρίσκο σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται πολύ σωστά το περιβάλλον και το κάνει σοβαρά.

Ουσιαστικά, αν το δείτε στην απλότητά του, εμείς αναγνωρίσαμε και αναλάβαμε τον ρόλο μας στη λύση του προβλήματος του τσιγάρου. Για αυτό και κάναμε disrupt τον εαυτό μας. Πιστεύω πραγματικά ότι η PMI θα καταγραφεί στην ιστορία ως η πρώτη εταιρεία αυτού του μεγέθους που όντας επιτυχημένη και χωρίς να αντιμετωπίζει εξωτερική απειλή, έκανε disrupt την ίδια τη βιομηχανία της. Παρουσιάζοντας μάλιστα και πολύ καλά αποτελέσματα. Μέσα σε μόλις 7-8 χρόνια έχουμε ήδη παρουσία σε 62 χώρες με τα νέα μας προϊόντα και πάνω από 17 εκ. καταναλωτές σε όλο τον κόσμο έχουν σταματήσει το τσιγάρο και έχουν στραφεί σε αυτά. Το 2025 πάνω από το 50% των εσόδων της εταιρείας θα προέρχεται από τα νέα προϊόντα. Κάτι που στην Ελλάδα έχουμε κάνει ήδη. Πρόκειται για κάτι που δεν είναι εύκολο και που έχει πολύ υψηλό ρίσκο. Είναι σαν να ανατρέπεις την ίδια σου τη φύση. Αλλά ξέρουμε τουλάχιστον το γιατί το κάνουμε. Το κάνουμε γιατί, πολύ απλά, είναι το σωστό».

Mιλώντας με τη σειρά του για το disruption ο κ. Τσαμάζ παρατήρησε ότι η ανατροπή μπορεί να έρθει από παντού και ότι για αυτό πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι. Φέρνοντας ένα προσωπικό παράδειγμα από την εποχή, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, που εργαζόταν στην PMI. Τότε που παρά το γεγονός ότι, όπως δήλωσε, εκείνη την εποχή η εταιρεία ήταν στις τρεις πρώτες στον κόσμο σε κεφαλαιακή αξία έχοντας το top καπνικό brand παγκοσμίως, γινόταν ήδη έρευνα για να γίνει η ανατροπή και να βρεθεί το επόμενο προϊόν μετά το τσιγάρο. Υπογράμμισε στη συνέχεια ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι αυτή που οδηγεί το disruption και ότι έρχονται και θα συνεχίσουν να έρχονται αλλαγές που δεν μπορούμε να φαντασθούμε. Με το σημαντικό να είναι να είμαστε όλοι έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουμε.

Αντίστοιχα ο κ. Κουμέττης τόνισε, ότι ως εταιρεία με ιστορία 130 ετών, η Coca-Cola προσπαθεί να αντιμετωπίσει το disruption με ένα τρόπο τολμηρό. Φέρνοντας ως παράδειγμα ότι μέσα στην πανδημία αποφάσισε να πραγματοποιήσει τη μεγαλύτερη αναδιοργάνωση που έχει κάνει ποτέ, στην οποία τα 2/3 του προσωπικού της σε όλο τον κόσμο έχουν καινούργιες θέσεις εργασίας και το 1/3 έχει θέσεις που αλλάζουν με βάση τα projects που υλοποιούνται, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ εξαιρουμένων των εταιρειών τεχνολογίας. Δημιουργώντας δηλαδή από μόνη της ένα καινούργιο disruption για να περάσει στο επόμενο βήμα.

Η επόμενη ημέρα μετά το disruption

Όσον αφορά για την επόμενη μέρα μετά το disruption, o Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος τόνισε ότι: «Στο πλαίσιο των καταιγιστικών αλλαγών που συμβαίνουν στον πλανήτη, στο περιβάλλον, στην οικονομία, στον ψηφιακό κόσμο, στην εργασία και στις προτιμήσεις των καταναλωτών, η στασιμότητα δεν έχει κανένα χώρο. Δεν είναι καν επιλογή. Ο μόνος τρόπος να μείνεις μπροστά είναι το disruption. Μην ξεχνάτε ότι αυτό που ήταν disruption χθες, σήμερα είναι η κανονικότητα.  Και ότι ο ανταγωνισμός, είτε από το δικό σου χώρο είτε από άλλους τομείς, είναι πάντα έτοιμος, σε παρατηρεί, μαθαίνει και εξελίσσεται. Η δική μου αγαπημένη ρήση για την αλλαγή είναι ‘Το να βελτιώνεσαι σημαίνει ότι αλλάζεις. Το να είσαι τέλειος σημαίνει ότι αλλάζεις συχνά’. Εμείς αυτή τη θετική αλλαγή, τον μετασχηματισμό, τον έχουμε εντάξει στην κουλτούρα μας. Θεωρώ ότι το disruption δεν είναι μια στιγμή στο χρόνο, με αρχή και τέλος, αλλά μια διαδικασία που ανανεώνεται μέσα στο χρόνο και η οποία εξ’ ορισμού δεν τελειώνει ποτέ».

Με τον Πρόεδρο και Διευθύνων Σύμβουλο του ομίλου ΟΤΕ να κινείται στο ίδιο κλίμα δηλώνοντας ότι δεν υπάρχει εποχή μετά το disruption, γιατί το disruption πάντα θα υπάρχει και ότι αυτό που έχει σημασία είναι να το προλαβαίνεις, να μπαίνεις σε αυτό ελεγχόμενα και να το αξιοποιείς. Έδωσε ως παράδειγμα την είσοδο του ΟΤΕ σε νέες αγορές,  και τόνισε τη σημασία του να μην φοβάσαι να επενδύσεις σε νέες αγορές που απαντούν στις ανάγκες που δημιουργούνται από την εξέλιξη της τεχνολογίας και από την ζήτηση των πελατών.

Ο Πρόεδρος της Coca-Cola Company για την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική δήλωσε αντίστοιχα ότι δεν υπάρχει τίποτα που δεν μπορεί να γίνει disrupted. Μιλώντας σχετικά με τα σχέδια της εταιρείας για ένα κόσμο χωρίς απορρίμματα που περιλαμβάνει, όσον αφορά τις συσκευασίες, τη χρησιμοποίηση περισσότερου ανακυκλωμένου πλαστικού, την προοπτική κατασκευής μπουκαλιών από χαρτί (με το πρώτο να παρουσιάζεται πριν από 3 μήνες) και την μελέτη για κατασκευή προϊόντων χωρίς καθόλου συσκευασία. 

Πως εντάσσεις το disruption στην εταιρική κουλτούρα

Ειδική αναφορά έκανε ο κ. Χαρπαντίδης στο πως αντιμετώπισαν οι εργαζόμενοι της Παπαστράτος τον μετασχηματισμό της από καπνοβιομηχανία σε εταιρεία τεχνολογίας με όραμα το τέλος του τσιγάρου. Επισημαίνοντας ότι: «Η μετάβαση ήταν ιδιαίτερα απαιτητική και, κυρίως στην αρχή, όχι ομαλή. Όσο όμως ο κόσμος κατανοεί και αρχίζει και πιστεύει στο όραμα και ταυτόχρονα βλέπει τα απτά αποτελέσματα της προόδου προς το στόχο, τότε αυτό το αρχικό ξεβόλεμα που όλοι το νοιώθουμε στην εποχή του disruption, δίνει τη θέση του σε μια πιο διαχειρίσιμη ανατροπή που γίνεται μέρος της καθημερινότητας. Σε κάποιες φάσεις του μετασχηματισμού οι αλλαγές είναι τόσο βαθιές που απαιτούνται νέες συμπεριφορές, νέες εμπειρίες και νέες δεξιότητες.

Οι δικοί μας εργαζόμενοι έχουν αγκαλιάσει τον μετασχηματισμό μας γιατί αυτό που μας συμβαίνει έχει βαθιές ρίζες. Ο κόσμος δηλαδή πιστεύει στο όραμα, αλλά είναι βασισμένο στις αξίες της Παπαστράτος. Αυτό που μας συμβαίνει τώρα δεν διαφέρει πάρα πολύ ως κουλτούρα από αυτό που κάναμε επί 90 χρόνια. Ο Ευάγγελος Παπαστράτος, 6-7 δεκαετίες πριν, έλεγε χαρακτηριστικά ότι ‘Στη ζωή σου πρέπει να παλεύεις για κάποιο ιδανικό, για κάτι παραπάνω από την οικονομική επιτυχία’. Αυτόν τον ρόλο έχουμε αναλάβει εμείς και για αυτό μας βλέπετε και τόσο ενεργούς όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στην κοινωνία της χώρας μας. Στην πραγματικότητα η συνένωσή μας με την PMI μας έδωσε την ευκαιρία, με βάση την τεχνολογία, την καινοτομία και κυρίως την επιστήμη, να μπορέσουμε να προσφέρουμε λύση και πολύ καλύτερα προϊόντα που μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τις ζωές των περίπου 2 ½ εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ελλάδα που επιλέγουν να συνεχίσουν να καπνίζουν. Αυτό για μένα είναι σπουδαίο. Αισθάνομαι πολύ περήφανος και ευγνώμων που είμαι μέρος αυτής της 90χρονης ιστορίας».

Κάθε αλλαγή αποτελεί ευκαιρία για ανάπτυξη

Στον επίλογο της συζήτησης, οι τρεις διακεκριμένοι Έλληνες CEOs τοποθετήθηκαν στο κατά πόσο το disruption είναι κάτι που πρέπει τελικά να το φοβόμαστε.

Με τον κ. Τσαμάζ να κάνει αναφορά στη γνωστή ρήση του Ουίνστον Τσώρτσιλ «Ποτέ μην αφήνεις μια κρίση να πάει χαμένη» δηλώνοντας πως κάθε κρίση αποτελεί μια ευκαιρία για να αλλάξεις, να προσαρμοστείς και να γίνεις καλύτερος. Κάτι που επισήμανε πως οι άνθρωποι του ομίλου ΟΤΕ ήδη κάνουν και θα συνεχίσουν να κάνουν, αντιμετωπίζοντας κάθε πρόκληση αυτού του είδους ως σύμμαχο για να γίνουν ακόμη καλύτεροι. Με τον κ. Κουμέττη να υπογραμμίζει αντίστοιχα ότι η Coca-Cola Company δίνει έμφαση στο πως θα βγούμε δυνατότεροι μετά από αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή και ότι το πιο σημαντικό για τους υπαλλήλους της είναι να καταλάβουν ότι το disruption είναι μια ευκαιρία να μάθουν πράγματα και να ξεμάθουν άλλα πράγματα ώστε να γίνουν δυνατότεροι.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση-κλείσιμο του κ. Χαρπαντίδη που είπε επιγραμματικά: «Disrupt or you will be disrupted. Δεν υπάρχει τρίτος δρόμος. Αν έχεις κάποια στιγμή την αίσθηση ότι ακολουθείς ένα πλάνο και ότι όλα πάνε καλά, σίγουρα δεν είσαι αρκετά γρήγορος, ούτε αρκετά τολμηρός».