Κωνσταντίνα Ψαρράκου: «Η προαγωγή του well-being είναι θέμα σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας»

Συνέντευξη στην Eβίτα Τσιλοχρήστου για το Marie Claire Greece (αναδημοσίευση) 

Η Γενική Διευθύντρια Marketing & Digital της Παπαστράτος, Κωνσταντίνα Ψαρράκου συζητά με τη διευθύντρια σύνταξης του marieclaire.gr Eβίτα Τσιλοχρήστου για το ολιστικό πρόγραμμα well-being της εταιρείας και την αξία της ανοιχτής επικοινωνίας στο εργασιακό περιβάλλον, ενώ μοιράζεται τη δική της προσωπική εμπειρία.

Ξεκινήσατε την καριέρα σας από την Παπαστράτος και παραμένετε σε αυτή εδώ και 18 χρόνια, κάτι που αποτελεί σπάνιο φαινόμενο στις ημέρες μας. Τι σας έκανε να παραμείνετε σταθερά στο δυναμικό της μέχρι σήμερα;

Όχι μόνο είμαι στην Παπαστράτος από το 2005, όταν και ξεκίνησα ως ειδικευόμενη στο τμήμα Marketing, αλλά επιπλέον όλα αυτά τα χρόνια δεν σκέφτηκα ποτέ να κάνω την οποιαδήποτε μετακίνηση. Αυτό που με εντυπωσίασε από την πρώτη στιγμή ήταν οι ίδιοι οι άνθρωποί της. Νιώθεις ότι, οι συνάδελφοι που σε καλημερίζουν κάθε μέρα, είναι δικοί σου άνθρωποι, ότι αποτελούν μέρος της οικογένειάς σου. Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτό. Σημαντικό ρόλο έπαιξε ότι στην Παπαστράτος διαχρονικά φροντίζουμε τους ανθρώπους μας και τους δίνουμε πολλές ευκαιρίες να εξελιχθούν. Ένα γεγονός για το οποίο αποτελώ προσωπικά παράδειγμα, καθώς στα 18 αυτά χρόνια έχω αλλάξει 11 θέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ένδειξη ότι η εταιρία σου παρέχει απλόχερα την ευκαιρία να μαθαίνεις συνεχώς καινούριες δεξιότητες σε μια αέναη διαδικασία εκπαίδευσης και εξέλιξης. Ένας συνεχής προσωπικός μετασχηματισμός, θα μπορούσαμε να πούμε, που έρχεται σε απόλυτη αρμονία με τον ριζικό μετασχηματισμό της ίδιας της εταιρίας από καπνοβιομηχανία σε εταιρία τεχνολογίας. Ένα μετασχηματισμό τον οποίο οι άνθρωποι της Παπαστράτος, οφείλω να αναφέρω, στηρίξαν απόλυτα και χωρίς αυτούς δεν θα ήταν εφικτός.

Η Παπαστράτος, η οποία μάλιστα μόλις βραβεύτηκε ως ο πιο Ελκυστικός Εργοδότης στην Ελλάδα για 3η συνεχή χρονιά (έρευνα Employer Brand της Randstad), έχει κατά γενική ομολογία ισχυρό αποτύπωμα ως εργοδότης. Ωστόσο, όσο ιδανικό και αν είναι ένα εργασιακό περιβάλλον, είναι δύσκολο κάποιος που κατέχει μια απαιτητική θέση να μην έρθει αντιμέτωπος με πίεση και άγχος. Είχατε ανάλογες εμπειρίες;

Σε κάθε εργασιακό περιβάλλον υψηλών απαιτήσεων υπάρχει πάντα πίεση και ένταση, η οποία μπορεί να οδηγήσει μέχρι και στην εκδήλωση συμπτωμάτων άγχους και στρες. Επιπλέον νομίζω ότι οι γυναίκες είμαστε πολλαπλώς επιφορτισμένες καθώς καλούμαστε να υπηρετήσουμε πολλούς διαφορετικούς ρόλους στην καθημερινότητά μας. Θυμάμαι χαρακτηριστικά την περίοδο, πίσω στο 2015, όταν μόλις είχα επιστρέψει στην εταιρία μετά την πρώτη μου εγκυμοσύνη, που ανέλαβα να ετοιμάσω -μαζί με την ολιγομελή τότε ομάδα μου- όλο το επιχειρησιακό μας πλάνο για το λανσάρισμα του νέου καινοτόμου εναλλακτικού καπνικού προϊόντος μας. Ήταν μια πολύ απαιτητική συγκυρία, με πολλές ώρες εργασίας και πολλά καινούργια πράγματα που έπρεπε να μάθουμε και να διαχειριστούμε. Ως αποτέλεσμα, 1-2 μήνες πριν το λανσάρισμα, το άγχος που είχα, σωματοποιήθηκε και βίωσα την πρώτη μου κρίση πανικού. Εκεί ήταν που χτύπησε το «καμπανάκι» μέσα μου και συνειδητοποίησα ότι έπρεπε κάτι να αλλάξει άμεσα.

Σας ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη που μας δείχνετε, μιλώντας ανοιχτά για αυτή την εμπειρία, καθώς θεωρώ ότι θα βοηθήσει και άλλες γυναίκες που βιώνουν αντίστοιχες καταστάσεις, αλλά διστάζουν να το παραδεχθούν, να ζητήσουν βοήθεια. Πώς το αντιμετωπίσατε και ποια ήταν η στάση της εταιρίας απέναντί σας, κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου;

Αισθάνομαι πραγματικά τυχερή που η εταιρία στην οποία εργάζομαι δείχνει μεγάλη κατανόηση στη μοναδικότητα του κάθε εργαζομένου και είναι πάντα εκεί για να στηρίξει έμπρακτα όποια ή όποιον αισθάνεται ότι πιέζεται ψυχολογικά. Αν και αυτό, το να δίνεις προτεραιότητα στο ουσιαστικό well–being των εργαζομένων σου, θα έπρεπε εν έτει 2023 να αποτελεί τον κανόνα και όχι την εξαίρεση… Εγώ προσωπικά ένιωσα άνετα να μιλήσω στον προιστάμενό μου και να εξηγήσω τι περνούσα, νιώθοντας ασφάλεια ότι αυτό δεν θα έχει αντίκτυπο στην εξέλιξη της καριέρας μου. Οπότε και αποφασίσαμε από κοινού να πάρω λίγο προσωπικό χρόνο μερικών εβδομάδων, προκειμένου να αποφορτιστώ, να γεμίσω μπαταρίες και να επιστρέψω πίσω στο επίπεδο παραγωγικότητας που εγώ η ίδια ήθελα πρώτα από όλα για τον εαυτό μου.

Γιατί ασφαλώς και η Παπαστράτος είναι μια εταιρία με υψηλούς στόχους, αλλά για μας πάνω απ’ όλα προέχει η ισορροπία και ψυχική υγεία των εργαζομένων μας. Η φροντίδα για τους ανθρώπους μας αποτελεί μέρος του DNA της Παπαστράτος πάνω από 9 δεκαετίες. Μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά όντως στην Παπαστράτος είμαστε μια μεγάλη οικογένεια και προσπαθούμε να αντιμετωπίζουμε συλλογικά και από κοινού όλα τα προβλήματα που προκύπτουν. To αίσθημα του belonging είναι υψηλό. Αν και οφείλω να επισημάνω ότι δεν αρκεί το να έχεις τη στήριξη της εταιρίας. Υπάρχει και ο παράγοντας προσωπικής ευθύνης. Το να ασχοληθείς δηλαδή και εσύ ουσιαστικά με τον εαυτό σου, χρησιμοποιώντας προφανώς όλα τα σχετικά εφόδια που σου δίνει ο εργοδότης σου, προκειμένου να διαχειριστείς την κρίση και να βγεις πιο δυνατός/η μέσα από αυτή. Εγώ συγκεκριμένα δούλεψα με τον εαυτό μου, ασχολήθηκα εντατικά με τον διαλογισμό, βελτίωσα τη διατροφή μου και «κλείδωσα» χρόνο για τη γυμναστική μου.

Είναι όντως μεγάλο πρόβλημα ότι ελάχιστες εταιρίες δίνουν προτεραιότητα, όπως κάνει η Παπαστράτος, στην ευεξία και την ψυχική υγεία των ανθρώπων τους. Ποιες είναι οι συνέπειες της έλλειψης well–being στον εργασιακό χώρο, τόσο για τους εργαζόμενους όσο και για την ίδια την εταιρία;

Είναι προφανές ότι η έλλειψη ηρεμίας σε έναν εργασιακό χώρο λειτουργεί αρνητικά για την ψυχολογία των εργαζομένων. Αυτό με τη σειρά του επηρεάζει την παραγωγικότητά τους και κατά συνέπεια έχει αρνητικό αντίκτυπο σε όλον τον οργανισμό. Οφείλω, ωστόσο, να ξεκαθαρίσω ότι η προαγωγή του well–being και η φροντίδα των εργαζομένων δεν έχει για την Παπαστράτος επ’ ουδενί χρησιμοθηρικό χαρακτήρα. Για εμάς είναι, πρώτα από όλα και πάνω από όλα, θέμα σεβασμού στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Και επειδή ακριβώς θεωρούμε ότι η πρόληψη είναι πάντοτε η ιδανική λύση, φροντίζουμε όχι μόνο να ακούμε προσεκτικά αυτά που μας λένε οι άνθρωποί μας αλλά και να αφουγκραζόμαστε τα σχετικά θέματα πίεσης και άγχους που ενδεχομένως εσωτερικεύουν. Με συνεχή ανατροφοδότηση από τους ανθρώπους μας, σχεδιάζουμε και εφαρμόζουμε προγράμματα και πρακτικές που ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες ανάγκες τους. Όσον αφορά τα θετικά οικονομικά αποτελέσματα, τα οποία προφανώς και μας απασχολούν ως εταιρία, η εμπειρία μας έχει διδάξει ότι έρχονται ως φυσική συνέχεια της οικοδόμησης ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος συμπερίληψης και ισότητας.

Ποιος είναι τελικά ο σωστός τρόπος ώστε να διαχειριστεί η εργοδοσία την ενδεχόμενη πίεση των εργαζομένων;

Θεωρώ ότι το Α και το Ω, σε κάθε σύγχρονο και υγιές εργασιακό περιβάλλον, είναι η κουλτούρα ελέυθερης έκφρασης και συναισθηματικής ασφάλειας ότι μπορείς να μοιραστείς ‘άφοβα’ τις σκέψεις και τους προβληματισμούς σου. Ταυτόχρονα, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχουν σε κάθε εταιρία άνθρωποι οι οποίοι είναι κατάλληλα καταρτισμένοι στην παροχή συμβουλών ή και ψυχολογικής υποστήριξης σε όσες και όσους νιώθουν ότι το έχουν ανάγκη. Επιπλέον, όσοι διαχειριζόμαστε ομάδες, έχουμε και προσωπική ευθύνη να στεκόμαστε δίπλα στους ανθρώπους μας. Πολλές φορές έρχονται π.χ. νεαρές συνάδελφοί μου να μου μιλήσουν και να μου ζητήσουν συμβουλές. Οπότε κάνω άτυπα mentoring. Αν και το πιο αποτελεσματικό mentoring είναι το να γίνεσαι η ίδια πρότυπο, δίνοντας το καλό παράδειγμα. Ενδεικτικά, καλές πρακτικές που έχω εφαρμόσει συμπεριλαμβάνουν το να δεσμεύω χρόνο το μεσημέρι για μένα, να μην κανονίζω meetings μετά τις πέντε το απόγευμα και να προσπαθώ να μην στέλνω και να μην απαντώ e–mails σε μη εργάσιμες ώρες. Αν και, λόγω των social media και των εφαρμογών instant messaging, είμαστε πλέον συνδεδεμένοι 24/7. Ένα κακό των καιρών που επίσης πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

H ισότητα και η συμπερίληψη αποτελούν βασικούς κατευθυντήριους άξονες της Παπαστράτος, όπως άλλωστε αποδεικνύει η πρόσφατη επαναπιστοποίηση σας ως Equal Salary εταιρία που παρέχει ίσες ευκαιρίες και ίσες αμοιβές ανεξαρτήτως φύλου. Πόσο θετικά πιστεύετε ότι συμβάλλουν οι συγκεκριμένες συνθήκες στην ψυχολογία των εργαζομένων και κυρίως των γυναικών;

Πράγματι η Παπαστράτος, λειτουργώντας ως ένας διαχρονικός εργοδότης επιλογής, εργάζεται συνεχώς για τη διασφάλιση της ισότητας στο εργασιακό περιβάλλον και προσπαθεί να ενισχύει με πράξεις τη συμπερίληψη. Ένα γεγονός που νομίζω ότι αναγνωρίζεται ευρέως όπως αποδεικνύει -μεταξύ άλλων- ότι από το 2014 έως και σήμερα βραβευόμαστε ανελλιπώς ως «Κορυφαίος Εργοδότης» από τον διεθνώς αναγνωρισμένο οργανισμό Top Employers Institute, ενώ από το 2020 είμαστε ένα από τα πρώτα μέλη της Χάρτας Διαφορετικότητας, μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της διαφορετικότητας στις επιχειρήσεις. Επιπλέον, όπως επισημάνατε, το 2019 γίναμε η πρώτη εταιρία στην Ελλάδα που έλαβε τη διεθνή πιστοποίηση Equal Salary Certification. Αν και το γεγονός ότι, 4 χρόνια μετά, εξακολουθούμε να είμαστε η μοναδική εταιρία στην Ελλάδα που την κατέχει είναι ένα γεγονός που, ως γυναίκα στον χώρο των επιχειρήσεων, με προβληματίζει.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι, όλες αυτές οι διακρίσεις, έχουν εντυπωθεί στο κοινό. Το διαπιστώνω στις συνεντεύξεις εργασίας που κάνω με νέο κόσμο που μου αναφέρει ότι θέλει να δουλέψει σε εμάς επειδή ακριβώς γνωρίζει ότι επενδύουμε σταθερά στην ανάπτυξη των ταλέντων και των ικανοτήτων των ανθρώπων μας και ότι διασφαλίζεται η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών. Όχι μόνο όσον αφορά τους ίσους μισθούς αλλά και τις ευκαιρίες για καριέρα καθώς οι γυναίκες της εταιρίας μας δηλώνουν δυναμικά την παρουσία τους σε κάθε τμήμα, από το γραφείο μέχρι το εργοστάσιο. Είμαστε άλλωστε ένας οργανισμός που έχει καλύψει το 41% των υψηλόβαθμων διευθυντικών και διοικητικών θέσεών του με γυναίκες. Επιπλέον, σε ό,τι αφορά τις προαγωγές, προσπαθούμε να έχουμε ισομερή κατανομή ανάμεσα στα δύο φύλα ώστε να υπάρχουν πάντα γυναίκες υποψήφιες για θέσεις αυξημένων ευθυνών.

Ποιες πρακτικές και πολιτικές υιοθετεί συγκεκριμένα η Παπαστράτος για την προαγωγή του well–being των εργαζομένων και τη δημιουργία ενός υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος;

Το well–being των ανθρώπων μας, η φροντίδα τους με άλλα λόγια, ήταν πάντοτε ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων της Παπαστράτος. Μετά την περίοδο της πανδημίας και των πολλαπλών προκλήσεων που αυτή έφερε, νομοτελειακά εκτοξεύθηκε ακόμη ψηλότερα, ώστε να διασφαλίσουμε συνθήκες θετικότητας, ισορροπίας, υγείας και ευημερίας. Σε αυτήν την κατεύθυνση εφαρμόζουμε ένα ολιστικό πρόγραμμα well–being, το οποίο αποτελείται από τρεις κύριους πυλώνες (υποστήριξη εργαζομένων, mindfulness και υποστήριξη γονεϊκότητας), προκειμένου να είμαστε συνεχώς δίπλα στους ανθρώπους μας. Ένα εκτεταμένο πρόγραμμα το οποίο, οφείλω να επισημάνω, ότι συνεχώς εξελίσσεται και επεκτείνεται, ανταποκρινόμενο στις μεταβαλλόμενες ανάγκες των εργαζομένων και της εποχής.

Ο πρώτος πυλώνας περιλαμβάνει υπηρεσία ψυχολογικής υποστήριξης μέσω ανοιχτής τηλεφωνικής γραμμής, η οποία είναι διαθέσιμη 24/7 και ανώνυμη, δίνοντας τη δυνατότητα συνομιλίας ακριβώς τη στιγμή που ο εργαζόμενος τη χρειάζεται. Επιπλέον παρέχουμε στους εργαζομένους μας και υπηρεσία διατροφικής συμβουλευτικής, η οποία εστιάζει στο να αποκτήσουμε έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής. Προσφέροντας επιπρόσθετα υγιεινές επιλογές και στο εστιατόριο που έχουμε εντός εταιρίας.

Ως προς το mindfulness έχουμε οργανώσει ένα πρόγραμμα -από το οποίο «κλέβω» προσωπικά διάφορες πρακτικές- που συνδυάζει πρακτική εξάσκηση σε διάφορες τεχνικές ενσυνειδητότητας και γνωσιακή εκπαίδευση για θέματα σχετικά με τη διαχείριση του άγχους, την επικοινωνία, την αντίληψη καθώς και τους μηχανισμούς αντίδρασης. Μέσα από αυτό οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να ενδυναμώσουν τα επίπεδα ενσυναίσθησης και δημιουργικότητας και, παράλληλα, να μειώσουν τα επίπεδα του άγχους.

Επίσης, με στόχο την έμπρακτη ενίσχυση της γονεϊκότητας, ξεκινήσαμε από το 2022, να προσφέρουμε επιπλέον 9 εβδομάδες άδειας μετ’ αποδοχών στο κύριο άτομο φροντίδας μετά τη γέννηση/υιοθεσία του μωρού και επιπλέον 5 εβδομάδες άδεια μετ’ αποδοχών στο δευτερεύον άτομο φροντίδας. Συνολικά χορηγήσαμε έως 18 εβδομάδες στο βασικό άτομο φροντίδας και έως 8 εβδομάδες στο δευτερεύον. Με αυτόν τον τρόπο αναγνωρίσαμε την ανάγκη και των δυο γονέων, ανεξαρτήτως φύλου, να διαθέτουν περισσότερο ποιοτικό χρόνο στη φροντίδα και τη σύνδεση με το νεογέννητο ή πρόσφατα υιοθετημένο παιδί τους. Επιπρόσθετα, μέσω μιας διεθνούς πλατφόρμας που έχουμε δημιουργήσει, εργαζόμενοι γονείς της εταιρίας έχουν πρόσβαση σε υποστήριξη και εργαλεία που καλύπτουν κάθε στάδιο της γονεϊκής τους ιδιότητας, από την προετοιμασία των προσεχώς γονέων, τη συμβουλευτική εν ενεργεία γονέων, καθώς επίσης και όσων έχουν αναλάβει τη φροντίδα ανθρώπων τρίτης ηλικίας.

Και συνεχίζουμε. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε καθημερινά προς το καλύτερο και να έχουμε στο επίκεντρο τους ανθρώπους μας και το δικό τους well–being προκειμένου να αντιμετωπίσουμε όλοι μαζί τις μεγάλες προκλήσεις του αύριο.