Ιάκωβος Καργαρώτος: Η μείωση της βλάβης ως πολιτική δημόσιας υγείας

Συνέντευξη στην Ξανθή Γούναρη για το Βήμα της Κυριακής (αναδημοσίευση)

Ο Αντιπρόεδρος της Παπαστράτος, κ. Ιάκωβος Καργαρώτος, εξηγεί στο «Βήμα» την έννοια, τις στοχεύσεις και τα αποτελέσματα της στρατηγικής για τη μείωση της βλάβης και τονίζει την ανάγκη συνεργειών μεταξύ κυβερνήσεων, επιστημονικής κοινότητας, κοινωνίας των πολιτών και βιομηχανίας για το θέμα του καπνίσματος. Παράλληλα, κάνει ειδική αναφορά στην πρωτοβουλία ανοιχτού διαλόγου που αναλαμβάνει η Παπαστράτος εν όψει των επερχόμενων ευρωεκλογών.

Η μείωση της βλάβης από το κάπνισμα εμφανίζεται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια στη δημόσια συζήτηση. Τι ακριβώς αφορά και πώς συνδυάζεται με τους πυλώνες της πρόληψης και της διακοπής;

Η πρόληψη, η διακοπή του καπνίσματος και η προστασία των μη καπνιστών από το παθητικό κάπνισμα παραμένουν οι τρεις βασικές στρατηγικές των εθνικών Αρχών προστασίας της δημόσιας υγείας, όμως από μόνες τους δεν αρκούν. Η στρατηγική για τη μείωση της βλάβης λειτουργεί συμπληρωματικά εκεί όπου αποτυγχάνουν η πρόληψη και η διακοπή, και αφορά αποκλειστικά τους καπνιστές που δεν διακόπτουν το κάπνισμα.

Η μείωση της βλάβης βρίσκεται παντού γύρω μας, σε διάφορες πτυχές της καθημερινότητάς μας, και στοχεύει στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι ζώνες ασφαλείας στα αυτοκίνητα, τα αντηλιακά προϊόντα, τα προφυλακτικά και οι εθισμοί. Ειδικότερα για το κάπνισμα, είναι κάτι που συζητείται πολλά χρόνια, περισσότερο, δε, από τη στιγμή που μεγάλες εταιρείες αποφάσισαν να αλλάξουν, να κάνουν σημαντικές επενδύσεις και να φέρουν στην αγορά νέα, καλύτερα εναλλακτικά προϊόντα.

Η μητρική εταιρεία μας, η Philip Morris International (PMI), εργάζεται συνειδητά και τολμηρά για έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο κι έχει επενδύσει περισσότερα από 12,5 δισ. δολάρια τα τελευταία 15 χρόνια στην έρευνα, ανάπτυξη, επιστημονική τεκμηρίωση και παραγωγή εναλλακτικών προϊόντων. Και το παράδειγμα της ΡΜΙ ακολουθούν σταδιακά και άλλες εταιρείες του κλάδου.

Πόσο σας προβληματίζει η προοπτική να δημιουργηθούν νέες γενιές καπνιστών, από τη στιγμή που δεν καταργείται η συνήθεια του καπνίσματος, αλλά απλώς προσφέρονται στους καπνιστές εναλλακτικές;

Σε αυτό θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Ο στόχος της Παπαστράτος και της ΡΜΙ δεν είναι η δημιουργία μιας νέας γενιάς καπνιστών που θα κάνει χρήση των εναλλακτικών μας προϊόντων. Έχουμε αναγνωρίσει τη βλάβη που προκαλεί το παραδοσιακό τσιγάρο και αυτό θέλουμε να το αλλάξουμε. Διαθέτουμε τους πόρους και την τεχνολογία και κάνουμε μεγάλες επενδύσεις για Έρευνα &Ανάπτυξη, καθώς και για την επιστημονική τεκμηρίωση των νέων μας προϊόντων.

Κάνουμε, επίσης, πολύ μεγάλες επενδύσεις στη δημιουργία υποδομών (κτίρια, μηχανές) σε πολλές χώρες – μόνο στην Ελλάδα έχουμε επενδύσει 700 εκατ. ευρώ από το 2017 και υλοποιούμε υπεύθυνες πολιτικές για την προώθηση των προϊόντων μας. Δεν απευθυνόμαστε σε μη καπνιστές, πρώην καπνιστές και φυσικά σε ανηλίκους. Τα προϊόντα αυτά είναι αποκλειστικά για ενήλικους καπνιστές που δεν διακόπτουν αυτή τη βλαβερή συνήθεια. Στόχος μας είναι η εξάλειψη του καπνίσματος και η δημιουργία ενός κόσμου χωρίς τσιγάρο.

Μπορούμε να έχουμε ουσιαστικά αποτελέσματα και μια κοινή προσέγγιση του προβλήματος του καπνίσματος σε διεθνές επίπεδο, με στόχο την ορθή και αξιόπιστη ενημέρωση των καπνιστών;

Ζούμε σε μια περίοδο που συντελούνται μεγάλες αλλαγές στον πλανήτη. Αλλαγές γεωπολιτικές, κοινωνικές και καταναλωτικές. Βασικό ζητούμενο για όλους μας είναι ένας καλύτερος τρόπος ζωής. Η μείωση της βλάβης είναι η ρεαλιστική προσέγγιση για την ενίσχυση των πολιτικών κατά του καπνίσματος και είναι συνυφασμένη με την επιστημονική τεκμηρίωση που χρειάζεται να έχουν τα εναλλακτικά προϊόντα.

Αναπτύσσουμε εναλλακτικά προϊόντα που στηρίζονται σε επιστημονικά δεδομένα. Δεδομένα που τα μοιραζόμαστε με διαφάνεια με την επιστημονική κοινότητα και είμαστε ανοιχτοί στον διάλογο και τον εποικοδομητικό αντίλογο, μακριά από ιδεοληψίες και δογματισμούς.

Οι καπνιστές που δεν διακόπτουν το κάπνισμα χρειάζονται έγκυρη ενημέρωση για τις εναλλακτικές επιλογές τους. Χρειάζονται δεδομένα και ξεκάθαρη εικόνα. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ελλάδα διαθέτει ένα πρωτοποριακό ρυθμιστικό πλαίσιο όπου διυπουργική Επιστημονική Επιτροπή αξιολογεί τα εναλλακτικά προϊόντα με αυστηρά επιστημονικά κριτήρια.

Τέλος, η Πολιτεία μπορεί να ωθήσει τη βιομηχανία στην ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων νικοτίνης που μπορούν να μειώσουν τη βλάβη. Αυτό μπορεί να γίνει με σειρά ρυθμιστικών παρεμβάσεων που - διαφοροποιώντας θετικά αυτά τα προϊόντα - θα στρέψουν την αγορά προς αυτά. Κι αυτό είναι κάτι που μπορεί να γίνει σχετικά γρήγορα. Επιπλέον, επειδή είμαστε χώρα που παράγει και εξάγει καπνικά προϊόντα, αυτό θα αποτελέσει και κίνητρο για επιπλέον επενδυτικές πρωτοβουλίες, έτσι ώστε και άλλες εταιρείες να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Παπαστράτος και να επενδύσουν πραγματικά στη χώρα μας.

Συνήθως οι εταιρείες αποφεύγουν να εμπλακούν άμεσα σε οτιδήποτε σχετίζεται με την πολιτική. Πώς αποφασίζει η Παπαστράτος να ανακοινώσει μια πρωτοβουλία εν όψει των ευροεκλογών;

Οι μεγάλες εταιρείες πρέπει να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις με τόλμη και αποφασιστικότητα. Η Παπαστράτος είναι ένας εταιρικός πολίτης που απασχολεί 1.400 εργαζομένους, σχετίζεται άμεσα ή έμμεσα με δεκάδες χιλιάδες οικογένειες και δρα πάντα με υπευθυνότητα. Αυτό κάνουμε και τώρα. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση την επόμενη πενταετία θα ληφθούν αποφάσεις σε σειρά από κρίσιμα ζητήματα που μας αφορούν όλους. Γι' αυτό βλέπουμε τις επερχόμενες ευρωεκλογές ως μια στιγμή που όλοι μας θα αναλογιστούμε ποια Ευρώπη θέλουμε. Στο πλαίσιο αυτό, η Παπαστράτος αναλαμβάνει πρωτοβουλία που θα επιδιώξει να ενδυναμώσει τον διάλογο και να δώσει το στίγμα για την επόμενη μέρα της Ευρώπης και τις κρίσιμες αποφάσεις που θα πρέπει η Ευρωπαϊκή Ενωση να λάβει το επόμενο χρονικό διάστημα.