Εθελοντισμός στην Πράξη: Αναδάσωση στην Πεντέλη

Κείμενο από Μαρία-Ιωάννα Σιγαλού για την Athens Voice (αναδημοσίευση)  

Το κινητό –η μετεξέλιξη του ημερολογίου- δείχνει Τετάρτη 6 Μαρτίου και το gps την Πηγή Καρακαντά. Είναι αυτό το ψηλό σημείο της Πεντέλης, που δίνουμε το ραντεβού μας με την ομάδα της Παπαστράτος. Αφήνοντας το αμάξι και παίρνοντας τον ανηφορικό χωματόδρομο για το ακριβές σημείο συνάντησης, σκέφτομαι τι ωραία ευκαιρία είναι που αποχωριστήκαμε για λίγο το γκρι και το καυσαέριο της πόλης και «ξεχυθήκαμε» στη φύση.

«Φτάσατε στον προορισμό σας», ακούω το κινητό να «λέει». Το βάζω στη σίγαση- τίποτα δεν πρέπει να διακόψει τη συνοχή του τοπίου. Όχι πια. Και ας το έχει κάνει η φωτιά και ο άνθρωπος ουκ ολίγες φορές. Μέσα σε αυτό το φυσικό σκηνικό, παρατηρώ κάποια «παραφωνία»: οι κορμοί των δέντρων είναι μαύροι. Δυστυχώς, ως γνωστόν, κάθε τόσο στην περιοχή της Πεντέλης, ξεσπούν φωτιές (άλλοτε από εμπρησμούς, άλλοτε από φυσικά αίτια), με αποτέλεσμα την αλλοίωση πολλών εκτάσεων μεικτού δάσους, οι οποίες παραμένουν καμένες. Αλλά αυτός ήταν ο σκοπός του «πράσινου» ραντεβού μας με την Παπαστράτος: να φυτεύσουμε δέντρα, να αλλάξουμε το σκηνικό και να δώσουμε νέα «πνοή» στην περιοχή. Μία ενέργεια που σηματοδοτεί την έναρξη της Β΄φάσης του µεγάλου Προγράµµατος Αναδάσωσης που υλοποιεί στην περιοχή η εταιρία Παπαστράτος, παρουσία του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, γιορτάζοντας παράλληλα τον µήνα των ∆ασών και του Νερού.

Συναντιόμαστε, χωριζόμαστε σε μικρές ομάδες, σηκώνουμε τα μανίκια, πιάνουμε τις τσάπες και αναλαμβάνουμε τη φύτευση δένδρων στις λακκούβες που έχουν σκαφτεί με επιμέλεια από ειδικούς, διάσπαρτα στο λόφο. Τα δένδρα είναι μία μείξη πεύκων και κωνοφόρων με σεβασμό στην περιοχή, πυρίμαχα και μη, καθώς και είδη που αντέχουν στη φωτιά, όπως αριές και κουτσουπιές. Είναι σημαντικό, ότι επιλέχθηκαν ως κατάλληλα είδη κατόπιν ειδικών μελετών που έχουν γίνει στην τοποθεσία, λαμβάνοντας υπόψη και συνδυάζοντας παραμέτρους, όπως ο τύπος βλάστησης, η επικάλυψη πυρκαγιών, η κλίση, η έκθεση, το υψόμετρο και το γεωλογικό υπόβαθρο.

Οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, ο αέρας φυσάει απαλά στα πρόσωπα μας και ο ήλιος μας ζεσταίνει. Σκάβουμε και ξανασκάβουμε, μέχρι να χτίσουμε την κατάλληλη υποδοχή που θα λειτουργήσει ως «σπίτι» για τη νέα ζωή που έρχεται. Παίρνουμε το υγρό χώμα και το ρίχνουμε τριγύρω από το μικρό –προς το παρόν- δέντρο, γιατί όπως κάθε οργανισμός, έτσι και αυτό χρειάζεται την κατάλληλη προστασία, για να αναπτυχθεί σωστά. Μέσα σε λίγες ώρες, η αναδάσωση είχε ολοκληρωθεί. Και ιδού… μαζί με τους 150 εθελοντές της Παπαστράτος φυτεύαμε τα πρώτα 800 μικρά δένδρα που κάνουν τα πρώτα τους «βήματα», και μεγαλώνοντας θα «χρωματίσουν» την περιοχή. Μπορεί η αρχή να είναι μεγάλη, ο στόχος όμως είναι ακόμη μεγαλύτερος: η φύτευση 35.000 δέντρων σε έκταση 500 στρεμμάτων στο Δήμο Πεντέλης και η φροντίδα τους έως το 2026.

Ενημερώνομαι ότι την εθελοντική μας δράση θα ολοκληρώσουν οι επαγγελματίες αναδάσωσης –μια ολόκληρη ομάδα- που θα εξασφαλίσουν την καλή υγεία του δένδρου. Γενικότερα, για την εκπόνηση κάθε δενδροφύτευσης και αναδάσωσης, υπάρχει μια ολόκληρη διεργασία από πίσω. Για την επιτυχή εκτέλεση του Προγράμματος Αναδάσωσης που υλοποιεί στην περιοχή η εταιρία Παπαστράτος, η αρμόδια επιστημονική ομάδα έχει συντάξει ήδη τις απαραίτητες μελέτες αναδάσωσης με την έγκριση της Γενικής Διεύθυνσης Δασών του υπουργείου Περιβάλλοντος. Το βασικό κριτήριο επιτυχίας της όλης ενέργειας είναι το ποσοστό επιβίωσης των νέων δέντρων. Στόχος της Παπαστράτος είναι τουλάχιστον το 75% των δέντρων που θα φυτευτούν να καταφέρουν να επιβιώσουν, ποσοστό υψηλό που απαιτεί επιστημονική καθοδήγηση, σταθερή παρακολούθηση και διαρκή φροντίδα των αναδασωμένων περιοχών. Κάτι που ως φαίνεται είναι διατεθειμένη να κάνει και το αποδεικνύει έμπρακτα.

Οι άνθρωποι της Παπαστράτος μιλούν για την εμπειρία τους

Ο Χάρης συμμετέχει για πρώτη φορά σε αναδάσωση, ενώ έχει συμμετάσχει στο παρελθόν σε ενέργεια για συλλογή πλαστικών και καθαρισμό περιοχής. «Σήμερα, ήταν μια πολύ καλή εμπειρία. Μαζί με τη συνάδελφό μου την Κωνσταντίνα, φυτεύσαμε 10 δέντρα. Ήταν πιο εύκολο απ’ ό,τι πίστευα, γιατί είχε γίνει σωστή προετοιμασία. Ήταν κάτι απολαυστικό, νιώσαμε ότι προσφέραμε και δεν καταλάβαμε πώς πέρασε ο χρόνος». Σε σχέση με το πώς αντιλαμβάνεται τις δράσεις της Παπαστράτος για το περιβάλλον, λέει: «Βιώνουμε πραγματικά την κλιματική αλλαγή. Πλέον, έχει αρχίσει να με προβληματίζει και σε ατομικό επίπεδο. Έχω αρχίσει και σκέφτομαι για τη νέα γενιά, το τι θα αφήσουμε πίσω μας. Γι’ αυτό, θα ήθελα όλοι οι φορείς να είναι σε αυτή την κατεύθυνση. Οπότε το να δουλεύω σε ένα τέτοιο περιβάλλον, όπως η Παπαστράτος που αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα και δουλεύει προς το καλύτερο, με κάνει να νιώθω πιο όμορφα. Οι αξίες μας συνάδουν και αυτό με γεμίζει χαρά και με κινητοποιεί».

Η Βιργινία, με πολύ ενθουσιασμό αναφέρει: «Δεν ήξερα τι να περιμένω. Ήταν η πρώτη φορά που κάνω κάτι αντίστοιχο, αλλά νιώθω μεγάλη ικανοποίηση. Πήγα μέχρι την κορυφή του λόφου και φύτευσα 10 δέντρα. Έβλεπα όλα τα καμένα και στεναχωριόμουν. Δεν το βάζουμε όμως κάτω, πιστεύω σε ένα καλύτερο αύριο μέσα από εταιρικές δράσεις που πάνε προς το καλύτερο. Ένιωσα μεγάλη χαρά και υπερηφάνεια για την εταιρία μου και τις δράσεις που κάνει για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής».

Η Αλεξάνδρα προσθέτει: «Είμαι δύο χρόνια στην εταιρία και έχω συμμετάσχει σε όλες τις αντίστοιχες εθελοντικές δράσεις, είτε αφορούν κοινωνική προσφορά είτε το περιβάλλον. Θεωρώ ότι αυτή η δράση και το μήνυμά της φέρει ελπίδα. Η Αθήνα έχει πληγεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια από τις πυρκαγιές και θεωρώ ότι το έργο της αναδάσωσης θα επιφέρει θετικό αποτέλεσμα και στο περιβάλλον και σε όλους εμάς που προσπαθούμε να κρατήσουμε ζωντανούς τους “πνεύμονες” της Αθήνας μας. Χαίρομαι που είμαι σε μια εταιρία που οργανώνει τέτοιες δράσεις για τον κόσμο της. Εμείς το ζητάμε, η εταιρία το θέλει, οπότε δεσμευόμαστε από κοινού να συνεχίσουμε».

Με αφορμή την έναρξη της δεύτερης φάσης του Προγράμματος Αναδάσωσης, μίλησε και ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της Παπαστράτος, κ. Γιώργος Μαργώνης: «Στην Παπαστράτος έχουμε μάθει να απαντάμε με πράξεις στα μεγάλα προβλήματα που εμφανίζονται μπροστά μας. Αυτό κάναμε και συνεχίζουμε μέχρι σήμερα, μέσω του ολοκληρωμένου προγράμματος αναδάσωσης που υλοποιούμε από τον Δεκέμβριο του 2021. Δεν μένουμε αμέτοχοι μπροστά στην ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή, που πλήττει τον πυρήνα του οικοσυστήματός μας. Σήμερα, όλοι μαζί, οι άνθρωποι της Παπαστράτος, φυτεύσαμε τα πρώτα δέντρα στο Δήμο Πεντέλης, με στόχο να δώσουμε νέα πνοή στο φυσικό περιβάλλον».

Με τη σειρά του, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος μάλιστα φύτευσε το πρώτο δένδρο της αναδάσωσης, ανέφερε τα εξής:  «Τα βουνά στην Αττική είναι ο “πνεύμονας” από τον οποίο αναπνέουμε όλοι στην περιοχή. Μπροστά μας έχουμε δύσκολα χρόνια, καθώς θα βιώσουμε αυξημένες θερμοκρασίες και μεγάλους κινδύνους από τους καύσωνες, οι οποίοι θα ευνοούν την ανάπτυξη πυρκαγιών. Γι’ αυτό και θα πρέπει να δουλεύουμε παράλληλα στην αναδάσωση και στην καινούργια δάσωση - προπαντός στην Αττική. Συνδυάζουμε κωνοφόρα δέντρα με πλατύφυλλα, τα οποία είναι πιο ανθεκτικά στις πυρκαγιές. Κάθε δέντρο που φυτεύουμε λειτουργεί σαν εναπόθεση άνθρακα. Σκοπός μας είναι τα δάση της Αττικής να τεθούν ξανά σε διαχείριση. Αυτές τις μέρες αναθέτουμε διαχειριστικές μελέτες για όλα τα δάση και μέσα στο καλοκαίρι θα έχουμε την υλοποίηση των διαγωνισμών, με τους οποίους θα τεθούν σε διαχείριση. Ταυτόχρονα, δημιουργούμε αντιπυρικές ζώνες και υλοποιούμε καθαρισμούς, με έμφαση στους οικισμούς της Αττικής. Έχουμε, όμως, να παλέψουμε με δεκαετίες κατά τις οποίες χτίζαμε λάθος και αναμειγνύαμε τη δόμηση με το δάσος. Αυτές οι πρακτικές δεν συγχωρούνται, πλέον, στη σημερινή εποχή. Πρέπει να είμαστε πολύ πιο προσεκτικοί, για τα παιδιά μας και για τα εγγόνια μας».

Η πρωτοβουλία αυτή, που εντάσσεται στην ευρύτερη Στρατηγική Βιώσιμης Ανάπτυξης της εταιρείας, περιλαμβάνει τη φύτευση συνολικά 70.000 δέντρων σε 1.000 στρέμματα πυρόπληκτων περιοχών της Αττικής. Το συγκεκριμένο έργο, ύψους 1 εκατομμυρίου ευρώ, συνεισφέρει ουσιαστικά στην αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος της Αττικής, με την εταιρεία, εκτός από τη φύτευση των δέντρων, να έχει αναλάβει και την πλήρη φροντίδα τους για δύο χρόνια. Μέχρι σήμερα έχει ολοκληρωθεί το 50% του προγράμματος, με τον εξωτερικό αξιολογητή του έργου να έχει γνωμοδοτήσει ότι η υλοποίησή του έχει γίνει ακολουθώντας τις ορθές πρακτικές αναδάσωσης.

Κατά την υλοποίηση της πρώτης φάσης, φυτεύτηκαν 35.000 δέντρα στον Άγιο Στέφανο, από τα οποία τα 8.000, παρά την εντατική τους φροντίδα, ξεράθηκαν εξαιτίας του παρατεταμένου καύσωνα το καλοκαίρι του 2023 και επαναφυτεύτηκαν- κανείς δεν το έβαλε κάτω. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει έμπρακτα τόσο την ευελιξία όσο και την αφοσίωση της εταιρείας στην αποτελεσματική υλοποίηση του έργου και την απόλυτη δέσμευσή της ώστε να ξαναγίνει δάσος εκεί που υπήρχε δάσος.

Ρίχνω μια ματιά στο λόφο πριν φύγω. Εκτός από τα νέα δέντρα που φυτεύσαμε, βλέπω τις κουκουναριές που έχουν αντισταθεί στη φωτιά. Αν και έχουν καεί ολοσχερώς, η κορυφή τους παραμένει πράσινη και ζωντανή. Στέκονταν σαν αλληγορία, σαν μια υπενθύμιση ότι το μέλλον είναι ευοίωνο, αρκεί να το πιστέψεις και να κάνεις κάτι για αυτό.

Παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής, βάζω να ακούσω το “Feelling Good” του Michael Bublé. “Breeze driftin' on by, you know how I feel, it's a new dawn, it's a new day, it's a new life”. Πράγματι, είναι μια νέα αυγή, μια νέα ημέρα, μια νέα ζωή… Ας δούμε το δέντρο, για να μη χάσουμε το δάσος.