Έρευνα: Χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός των γυναικών στην Ελλάδα

Ως οικονομικά εγγράμματο χαρακτηρίζεται μόλις το 43% των συμπολιτών μας, χωρίς να υπάρχει, στο κομμάτι αυτό, κάποια ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους άνδρες και τις γυναίκες. Παρά το γεγονός όμως ότι οι γυναίκες δεν γνωρίζουν λιγότερα από τους άνδρες, εκείνες είναι που αποδεικνύονται ιδιαίτερα ευάλωτες στο συγκεκριμένο ζήτημα, με τα χαμηλότερα ποσοστά χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού να παρουσιάζονται στις νέες (18-24), μεγάλες (55+) και χαμηλού κοινωνικοοικονομικού επιπέδου γυναίκες.

Επιπλέον ο χρηματοοικονομικός αναλφαβητισμός επηρεάζει και το μισθολογικό χάσμα με τη μέση γυναίκα να έχει, λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης, διαφορά 20 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τους άνδρες στη διαπραγμάτευση του μισθού της.

Αυτά αποτελούν μερικά από τα εξαιρετικά ενδιαφέροντα ευρήματα της έρευνας που παρουσίασαν στο 3ο Marie Claire Power Trip η Μαριάννα Σκυλακάκη, οικονομολόγος και εκδότρια της ΑΘΗΝΕΑΣ, η Μαρία Δημοπούλου, Διευθύντρια Επικοινωνίας & Βιωσιμότητας της Παπαστράτος και η Στέλλα Κάσδαγλη, δημοσιογράφος και συνιδρύτρια του Women on Top.

Συγκεκριμένα η Διευθύντρια Επικοινωνίας & Βιωσιμότητας της Παπαστράτος αναφέρθηκε στο λόγο που η εταιρεία στήριξε την συγκεκριμένη έρευνα. Μιλώντας για την προτεραιότητα που επιδεικνύει διαχρονικά η Παπαστράτος σε κοινωνικά ζητήματα που αφορούν τις γυναίκες. Ήδη από το 1950 όπου αναλάμβανε, καθώς αυτή ήταν τότε η ανάγκη της εποχής, τις προικοδοτήσεις των εργατριών και τους ομαδικούς γάμους τους. Και συνεχίζοντας ως και σήμερα καθώς, ήδη από το 2019, η Παπαστράτος είναι η πρώτη εταιρεία στην Ελλάδα που έλαβε την πιστοποίηση Equal Salary (ίσες ευκαιρίες και αμοιβές για άνδρες κ γυναίκες).

Επισημαίνοντας ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία εντάσσεται στη -δημόσια, διάφανη και δεσμευτική- στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης που ανακοίνωσε πρόσφατα. Εκεί όπου, στο πλαίσιο του πυλώνα Κοινωνία, η Παπαστράτος δεσμεύτηκε ότι το 50% των οικονομικών πόρων που διαθέτει κατά μ.ο. ετησίως σε τακτικές και έκτακτες πρωτοβουλίες στήριξης προς το κοινωνικό σύνολο θα δίνονται σε δράσεις για την ενδυνάμωση της γυναίκας (με το άλλο 50% να αφορά πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής).

Οι τρεις συνομιλήτριες, αφού πρώτα όρισαν τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό (ο συνδυασμός της αντίληψης, των γνώσεων, των δεξιοτήτων, των στάσεων και των συμπεριφορών που είναι απαραίτητα για να παίρνει κανείς σωστές οικονομικές αποφάσεις) εξήγησαν την κρισιμότητά του καθώς αποτελεί πηγή ενδυνάμωσης, ανεξαρτησίας και ασφάλειας.

Με την συνιδρύτρια του Women on Top Στέλλα Κάσδαγλη να τονίζει, όσον αφορά τις γυναίκες ότι: «Ο χρηματοικονομικός αλφαβητισμός είναι πολύ σημαντική έννοια γιατί εμείς οι γυναίκες χρειαζόμαστε περισσότερο και τη γνώση και την άνεση να διαχειριζόμαστε τα οικονομικά μας. Και αυτό γιατί ζούμε περισσότερο, γιατί δυστυχώς είναι πολύ πιο συχνό να ζούμε σε συνθήκες φτώχειας, γιατί είναι πιο συχνό να είμαστε αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών και, επίσης, γιατί στη διάρκεια της ζωής μας δουλεύουμε λιγότερο και πληρωνόμαστε λιγότερο».

Στην ίδια λογική ήταν και η τοποθέτηση της Μαρίας Δημοπούλου που εστίασε στο ότι: «Πρόκειται για ένα πρόβλημα που μας αφορά όλες, κι αυτό είναι κάτι που προέκυψε και από την έρευνα. Γιατί μπορεί να είναι διαφορετικά τα πεδία που μας δυσκολεύουν ή που είναι πιο σημαντικά και επείγοντα για καθεμία από εμάς, αλλά στην πράξη οι περισσότερες από εμάς εμπλεκόμαστε λιγότερο απ’ ό,τι χρειάζεται και με πολύ λιγότερη αυτοπεποίθηση απ’ ό,τι θα θέλαμε στη διαχείριση των οικονομικών μας».

Αυτή η έλλειψη αυτοπεποίθησης εκ μέρους των γυναικών, παρότι το επίπεδο χρηματοοικονομικών γνώσεων μεταξύ των δυο φύλων είναι το ίδιο (μόλις το 43% των ανδρών και των γυναικών στην Ελλάδα είναι οικονομικά εγγράμματοι) αποτελεί ένα από τα πιο κρίσιμα ευρήματα της έρευνας.

Συγκεκριμένα οι γυναίκες βρίσκουν τα οικονομικά θέματα περισσότερο αγχωτικά (σε ποσοστό 57% έναντι 46% των ανδρών), συνδέουν πολύ περισσότερο την οικονομική διαχείριση με συναισθήματα ανίας (σε ποσοστό 43% έναντι 31% των ανδρών) και θεωρούν ότι το να μιλάμε για χρήματα και να επιδιώκουμε την απόκτησή τους έχει αρνητικό «ηθικό» πρόσημο (σε ποσοστό 32% σε σχέση με το μ.ο. που είναι 29%).

Με βάσει τα παραπάνω είναι προφανές το γιατί οι γυναίκες αφήνουν άλλους να ασχολούνται με τα χρήματα και τα οικονομικά. Δημιουργώντας έτσι έναν πολύ επικίνδυνο φαύλο κύκλο που τις εμποδίζει από το διαχειριστούν το οικονομικό τους παρόν, να χτίσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία και να πάρουν οικονομικές αποφάσεις που θα συμβάλλουν στην ευημερία τη δική τους και των οικογενειών τους.

«Ένα από τα πιο αναπάντεχα ευρήματα της έρευνας για εμένα», δήλωσε σχετικά η κ. Δημοπούλου, «είναι το πως συνδυάζεται το μισθολογικό χάσμα με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό. Από την έρευνα προέκυψε ότι οι οικονομικά αναλφάβητες γυναίκες έχουν πολύ λιγότερη άνεση στο να διαπραγματευτούν την αμοιβή τους σε σχέση και με τους οικονομικά αναλφάβητους άνδρες αλλά και με τις οικονομικά εγγράμματες γυναίκες. Επιπλέον το ίδιο συμβαίνει και σε ένα περίπου 40% των οικονομικά εγγράμματων γυναικών (σε σχέση με τους άντρες όπου το ποσοστό πέφτει περίπου στο 20%)».

Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με τις τρεις συνομιλήτριες να εστιάζουν στις άμεσες λύσεις και στα best practices ανά τον κόσμο που μπορούν να εφαρμοστούν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η τοποθέτηση της εκδότριας της ΑθηΝΕΑς Μαριάννα Σκυλακάκη που τόνισε ότι «Η χρηματοικονομική εκπαίδευση -για γυναίκες και για άνδρες- πρέπει να ξεκινάει από πολύ νωρίς. Όπως δηλαδή συμβαίνει στις χώρες που έχουν υψηλό ποσοστό οικονομικού αλφαβητισμού στις οποίες ξεκινάει ήδη από το νηπιαγωγείο. Έτσι χτίζονται, από νωρίς και με βιωματικό τρόπο, η γνώση, η εξοικείωση και η αυτοπεποίθηση καθώς το curriculum έρχεται αγκαλιάζει τις πραγματικές ανάγκες κάθε ηλικιακής ομάδας».

Και συνεχίζοντας με την αναγκαιότητα η χρηματοοικονομική εκπαίδευση να χτίζεται σταδιακά και ενεργά στη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης. Με τον εργασιακό χώρο να αποτελεί ιδανικό δίαυλο για τη διάχυση της γνώσης και την καλλιέργεια δεξιοτήτων χρηματοοικονομικού αλφαβητισμού μέσω εφαρμογής πιλοτικών ή και μόνιμων/ευρύτερων στη συνέχεια προγραμμάτων χρηματοοικονομικής εκπαίδευσης από μεγάλους εργοδότες της χώρας.

Μια άποψη με την οποία συμφώνησε η Διευθύντρια Επικοινωνίας & Βιωσιμότητας της Παπαστράτος εκφράζοντας την πεποίθηση ότι «οι μεγάλες εταιρείες οφείλουν να δίνουν μεγάλες λύσεις στα μεγάλα προβλήματα». Καθώς εκείνες είναι που δίνουν τον ρυθμό και ξεκινούν τη συζήτηση για να μπορέσουν στη συνέχεια, προβάλλοντας τις καλές πρακτικές τους, να ακολουθήσουν και οι μικρότερες εταιρείες.

Διαβάστε ΕΔΩ ολόκληρη την έρευνα