Χρ. Χαρπαντίδης: «Έχουμε την τόλμη να αλλάζουμε»

Συνέντευξη στον Δημήτρη Τσουκαλά για το Business News Magazine/ Direction Business Network,  Φωτογραφίες: Σωκράτης Ευσταθόπουλος/ Image Pro (Αναδημοσίευση)

O Xρήστος Χαρπαντίδης ανέλαβε το «τιμόνι» της Παπαστράτος το καλοκαίρι του πολύ δύσκολου και ιδιαίτερου για την ελληνική οικονομία 2015, εν μέσω πολιτικής και οικονομικής κρίσης και capital controls. Παρά τις δυσκολίες, όμως, κατόρθωσε να οδηγήσει την εταιρεία σε ασφαλή νερά και προς τη χρονιά-ορόσημο του 2018, όταν η Παπαστράτος μεταμορφώθηκε ολοκληρωτικά με το εργοστάσιό της στον Ασπρόπυργο να μετατρέπεται -μέσα από μια επένδυση ύψους 300 εκατ. ευρώ- σε μονάδα αποκλειστικής παραγωγής των θερμαινόμενων ράβδων καπνού για το IQOS, με το 80% της παραγωγής να εξάγεται. Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά τη στιγμή που τοποθετήθηκε επικεφαλής της επιχείρησης, μίλησε στο Business News Magazine για αυτήν τη γεμάτη προκλήσεις αλλά και επιτυχίες διαδρομή αλλά και για τα όσα αναμένονται για το μέλλον.

Έχει περάσει περίπου 1,5 χρόνος από τότε που ολοκληρώθηκε η μεγάλη επένδυση των 300 εκατ. ευρώ και το εργοστάσιο στον Ασπρόπυργο ξεκίνησε την παραγωγή ράβδων καπνού για το IQOS. Κάνοντας έναν μικρό απολογισμό, τι θα λέγατε πως έχει επιτευχθεί μέσα σε αυτό το διάστημα; Πώς κρίνετε μέχρι στιγμής τα αποτελέσματα της μεγάλης αυτής επένδυσης;

Για εμάς το 2018 ήταν το έτος-σταθμός. Ήταν η χρονιά που σταματήσαμε οριστικά να παράγουμε συμβατικά τσιγάρα. Μετά από σχεδόν εννέα δεκαετίες, περάσαμε σε μια νέα εποχή, μέσα από μια επένδυση που μεταμόρφωσε ολοκληρωτικά την Παπαστράτος. Αρχικά, αλλάξαμε το προϊόν μας, παράλληλα άλλαξαν οι διαδικασίες μας, το κυριότερο όμως είναι ότι αλλάξαμε εμείς οι ίδιοι. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία ενισχύθηκε σημαντικά και το κοινωνικό μας αποτύπωμα. Δεν είναι μόνο οι 400 νέες θέσεις εργασίας που άνοιξαν ή η ώθηση στις εξαγωγές και τα οφέλη για την οικονομία. Το πιο σημαντικό -και αυτό που τουλάχιστον εμένα με κάνει να αισθάνομαι περήφανος- είναι ότι πλέον δουλεύουμε για ένα πολύ μεγάλο όραμα. Για ένα σκοπό που έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τις ζωές πολλών ανθρώπων. Σχεδιάζουμε ένα μέλλον χωρίς τσιγάρο και δίνουμε στους εκατομμύρια καπνιστές που υπάρχουν εκεί έξω και που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να διακόψουν το κάπνισμα, τη δυνατότητα να επιλέξουν καλύτερες εναλλακτικές σε σχέση με το τσιγάρο.

Είμαστε ικανοποιημένοι; Θα σας ξαφνιάσω. Όχι, δεν είμαστε. Έχουμε μάθει να είμαστε απαιτητικοί με τον εαυτό μας. Και αυτό δεν σχετίζεται με όγκους πωλήσεων, τζίρους και κερδοφορίες. Επιδίωξή μας είναι να γινόμαστε καθημερινά καλύτεροι: καλύτερος εργοδότης, καλύτερος εταιρικός πολίτης, καλύτεροι ως προς το ρόλο μας και τη συνεισφορά μας στην κοινωνία. Πρόσφατα ίσως είδατε και το μήνυμα #prostokalytero στην επικοινωνία της Παπαστράτος. Δεν είναι ένα νέο σλόγκαν. Συμπυκνώνει τη φιλοσοφία που μας έφερε εδώ, εκφράζει τις αρχές μας και μας δείχνει το δρόμο για έναν κόσμο προς το καλύτερο.

Μπορείτε να μας δώσετε κάποια περισσότερα στοιχεία για την πορεία του IQOS στην ελληνική αγορά καθώς και τους στόχους που έχετε ορίσει γι’ αυτό όσον αφορά τη συνέχεια;

Σήμερα το IQOS έχει μερίδιο πάνω από 8% στην ελληνική αγορά των καπνικών προϊόντων. Περισσότεροι από 200.000 καπνιστές έχουν στραφεί σε αυτό, μέσα σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Η επιτυχία που έχει σημειώσει είναι ενδεικτική της ανάγκης που υπήρχε στην κοινωνία για μια νέα καλύτερη εναλλακτική σε σχέση με το τσιγάρο. Αυτή είναι μια αισιόδοξη αρχή. Βρισκόμαστε, όμως, ακόμη στην αφετηρία. Βασικοί καταλύτες σε αυτή μας την προσπάθεια είναι η επιστήμη και η Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D). Αυτές μας επέτρεψαν να μεταμορφώσουμε τη Philip Morris International, τη μητρική εταιρεία της Παπαστράτος, από καπνοβιομηχανία σε εταιρεία τεχνολογίας.

Θεωρείτε πως τα εναλλακτικά καπνικά προϊόντα αποτελούν το μέλλον; Εκτιμάτε πως θα αντικαταστήσουν πλήρως κάποια στιγμή τα τσιγάρα;

Δεν το πιστεύουμε απλώς. Αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις για να συμβεί αυτό. Και είμαστε πεπεισμένοι ότι θα συμβεί. Αυτό που λέμε είναι απλό. Εάν δεν καπνίζεις, μην το ξεκινάς. Εάν καπνίζεις, διάκοψε. Εάν όμως δεν μπορείς να διακόψεις, άλλαξε. Τα τσιγάρα θα περάσουν στο παρελθόν. Υπάρχει μια επιτακτική ανάγκη από τους περίπου 1 δισ. καπνιστές σε όλον τον κόσμο, αλλά και τους γύρω τους να περιοριστεί η βλάβη από το κάπνισμα. Δεν γίνεται να κλείνουμε τα μάτια σε αυτό το υπαρκτό ζήτημα. Χρειάζεται ο διάλογος με την κοινωνία και τις ρυθμιστικές αρχές να ανοίξει, προκειμένου να βρεθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις. Η πρόληψη και η διακοπή είναι σημαντικοί πυλώνες για τη διαχείριση του καπνίσματος, ωστόσο όχι οι μοναδικοί. Η μείωση της βλάβης πρέπει να μπει στην εξίσωση, να τους συμπληρώσει και να αποτελέσει μέρος της συζήτησης και της επιδιωκόμενης λύσης.

Πώς προέκυψαν δράσεις στην Ελλάδα όπως η Smoke Free ΔΕΘ ή η προσπάθεια να γίνει η Αστυπάλαια το πρώτο smoke free νησί παγκοσμίως; Προγραμματίζετε και άλλες τέτοιες δράσεις;

Οι δράσεις έχουν ξεκινήσει από μεγάλες και τολμηρές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν φορείς και οργανισμοί, προκειμένου να πάρουν θέση στο θέμα του καπνίσματος. Την αρχή την έκανε η ΔΕΘ πέρυσι, μετατρέποντας σε Smoke -Free την Έκθεση. Στη φετινή ΔΕΘ, μετά την περσινή επιτυχή ενημέρωση χιλιάδων επισκεπτών, η πρωτοβουλία επαναλήφθηκε και η Παπαστράτος ήταν εκεί για να την υποστηρίξει ξανά. Με αφορμή αυτήν τη συνεργασία, υλοποιήσαμε μια πολύ μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού για τον αντικαπνιστικό νόμο, δηλώνοντας απερίφραστα τη στήριξή μας για την καθολική -επιτέλους- εφαρμογή του. Ομοίως, το όμορφο νησί της Αστυπάλαιας πήρε την απόφαση να πει «τέλος» στο κάπνισμα, χωρίς εξαιρέσεις. Ήμασταν και εκεί αρωγοί της προσπάθειας, καθώς πιστεύουμε βαθιά πως ο σεβασμός στους γύρω μας είναι αξία αυτονόητη. Είναι ζήτημα πολιτισμού. Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, η Παπαστράτος θα ενισχύει κάθε πρωτοβουλία που θα φέρει έναν κόσμο χωρίς τσιγάρο πιο κοντά στο σήμερα.

H Παπαστράτος πρόσφατα αναδείχθηκε «Επιχείρηση της Χρονιάς»; Ποια στοιχεία θα λέγατε πως οδήγησαν σε αυτή την αναγνώριση από τους ανθρώπους του επιχειρείν;

Στα 88 χρόνια λειτουργίας της Παπαστράτος, εάν υπάρχει ένα στοιχείο που την χαρακτηρίζει, είναι η σταθερότητα στις αξίες της. Η μηδενική απόκλιση από όλα όσα πρεσβεύει. Ο σεβασμός προς τους εργαζομένους της, τους συνεργάτες της και, κυρίως, την κοινωνία. Η εταιρεία κυριαρχεί στον κλάδο και πρωτοπορεί με κάθε ευκαιρία. Θέλουμε, όμως, να βλέπουμε πέρα από τη μύτη μας και να συμβάλλουμε, με όσα μέσα διαθέτουμε, στην εξέλιξη της κοινωνίας.

Το κλειδί σε αυτήν τη διαδικασία είναι οι άνθρωποι. Γι’ αυτό παίρνουμε κάθε ευκαιρία να επενδύσουμε σε αυτούς, είτε είναι συνεργάτες μας είτε νεαροί entrepreneurs που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην αγορά. Προσφέρουμε ίσες ευκαιρίες στον εργασιακό χώρο, αφαιρώντας εμπόδια, διακρίσεις και προκαταλήψεις.

Υπάρχουν πολλά ακόμη που έχουμε να μάθουμε και ακόμη περισσότερα που μένει να γίνουν. Αυτό που μας διακρίνει είναι ότι είμαστε αποφασισμένοι να προχωράμε μπροστά. Έχουμε την τόλμη να αλλάζουμε για να πηγαίνουμε προς το καλύτερο.

Πώς «έκλεισε» το 2018 για την εταιρεία στην Ελλάδα και πώς «τρέχει» μέχρι στιγμής το 2019;

Το εργοστάσιό μας στον Ασπρόπυργο έχει μετατραπεί σε μονάδα αποκλειστικής παραγωγής των θερμαινόμενων ράβδων καπνού για το IQOS και έχει έντονη εξαγωγική δραστηριότητα. Αυτήν τη στιγμή το 80% της παραγωγής μας εξάγεται σε περίπου 15 χώρες σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και η Ιαπωνία. Θεωρούμε πως η ζήτηση θα συνεχίσει αυξανόμενη και την επόμενη χρονιά. Μιλώντας εμπορικά, η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα του δικτύου της Philip Morris σε πωλήσεις. Στα 3 χρόνια που κυκλοφορεί το νέο προϊόν στην αγορά, η ανταπόκριση του κοινού έχει ξεπεράσει τις προσδοκίες μας. Παράλληλα, βέβαια, μέσα σε αυτό το διάστημα έχουμε κάνει και ένα τεράστιο άνοιγμα στο λιανεμπόριο, το οποίο έχει θετική πορεία. Επεκτείναμε το δίκτυό μας, δημιουργήσαμε 30 καταστήματα IQOS σε όλη την Ελλάδα και έχουμε κάνει και συνεργασίες με μεγάλες αλυσίδες λιανικής.

Η Παπαστράτος δραστηριοποιείται έντονα και στον τομέα της ΕΚΕ, υλοποιώντας σημαντικές δράσεις για τη στήριξη της κοινωνίας. Ποιοι είναι οι άξονες πάνω στους οποίους στηρίζεται η φιλοσοφία σας όσον αφορά την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη και τη Βιώσιμη Ανάπτυξη;

Προς το καλύτερο, για όλους. Χωρίς διακρίσεις. Αυτό υποστηρίζουμε έμπρακτα εδώ και δεκαετίες. Επενδύουμε στις δράσεις εταιρικής υπευθυνότητας, όπου υπάρχει ανάγκη: Παλεύουμε για την ενδυνάμωση των γυναικών. Ένα ζήτημα που εν έτει 2019 ακόμα το «παζαρεύουμε» ως κοινωνία. Πολεμάμε το παράνομο εμπόριο τσιγάρων και τις αδιανόητες προεκτάσεις του. Πρόσφατα, ξεκινήσαμε μια συνεργασία με την Ελληνική Ομάδα Διάσωσης, με σκοπό να προσφέρουμε ενημέρωση για την πρόληψη των πολιτών απέναντι στις φυσικές καταστροφές. Ενισχύσαμε τα Τελωνεία, την Πυροσβεστική και το Λιμενικό Σώμα με εξοπλισμό που τους είναι πολύτιμος στις αντίξοες συνθήκες που αντιμετωπίζουν καθημερινά. Παράλληλα, έχουμε στρέψει το βλέμμα μας στις νεοφυείς επιχειρήσεις, στη στήριξη των προσπαθειών τους σε ένα περιβάλλον δύσκολο και ανταγωνιστικό. Καινοτομία και τεχνολογία γίνονται σύμμαχοί μας, τροφοδοτούνται και τροφοδοτούν ένα οικοσύστημα που παραμένει ζωντανό και προκαλεί μια αλληλεπίδραση προς όφελος όλων. Οι ανάγκες μιας κοινωνίας, οι ανάγκες του περιβάλλοντος, δεν σταματούν ποτέ. Το ζήτημα είναι να είσαι εκεί, να αναγνωρίσεις την ανάγκη και να έχεις τη διάθεση να την καλύψεις με όποια και όσα μέσα διαθέτεις. Πάντοτε υπάρχει δρόμος για να φτάσεις.

Ποιο είναι το σχόλιό σας για την ελληνική οικονομία; Μπορούμε να κάνουμε πλέον λόγο για σταδιακή επιστροφή σε πορεία ανάπτυξης ή απέχουμε ακόμη πολύ από κάτι τέτοιο;

Ακόμη και στο μέσο της κρίσης υποστήριζα ότι η ελληνική οικονομία έχει τεράστιες προοπτικές. Και την πεποίθησή μας αυτή την αποδείξαμε πραγματοποιώντας τεράστιες επενδύσεις, όπως η τελευταία, ύψους 300 εκατ. ευρώ. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο δρόμος είναι εύκολος. Χρειάζεται σχέδιο, συντεταγμένη προσπάθεια και κυρίως η συνεργασία κράτους και επιχειρήσεων, για να μπορέσουμε να απελευθερώσουμε τη δυναμική που υπάρχει στον τόπο. Είμαι πολύ αισιόδοξος. Είναι στο χέρι όλων μας να κερδίσουμε αυτό το μεγάλο εθνικό στοίχημα.

Ποιες θα λέγατε πως ήταν οι σημαντικότερες προκλήσεις που έχετε κληθεί να αντιμετωπίσετε από το 2015, που έχετε αναλάβει το «τιμόνι» της Παπαστράτος, δεδομένης της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας αλλά και της πολύ μεγάλης αλλαγής που συντελέστηκε στην εταιρεία;

Το «τιμόνι» μιας τόσο μεγάλης και ιστορικής εταιρείας όπως η Παπαστράτος είναι έτσι και αλλιώς βαρύ. Και ακόμα περισσότερο, όταν το αναλαμβάνεις σε μια περίοδο πρωτόγνωρης οικονομικής κρίσης. Οι προκλήσεις ήταν πολλές και καθημερινές. Η πρώτη μεγάλη πρόκληση που αντιμετώπισα ήταν το να διατηρήσουμε την αίσθηση ασφάλειας και σιγουριάς σε καθεμιά και καθέναν που εργάζεται στην εταιρεία. Βάλαμε στόχο να διώξουμε το φόβο, σε αντίθεση με τον τρόπο που το αντιμετώπισαν κάποιες επιχειρήσεις. Όχι μόνο δεν προχωρήσαμε σε περικοπές μισθών και θέσεων εργασίας, αλλά φροντίσαμε να διασφαλίσουμε ένα άριστο -και πλέον βραβευμένο- εργασιακό περιβάλλον.

Η δεύτερη μεγάλη πρόκληση ήρθε όταν πήραμε την απόφαση να σταματήσουμε την παραγωγή τσιγάρων και να μετατρέψουμε το εργοστάσιο σε διεθνές παραγωγικό και εξαγωγικό κέντρο μιας νέας γενιάς καπνικών προϊόντων, των θερμαινόμενων ράβδων καπνού. Έπρεπε να ξεκινήσουμε μια διαδικασία εταιρικού μετασχηματισμού που ελάχιστες εταιρείες παγκοσμίως έχουν τολμήσει. Τόσο ριζικές αλλαγές απαιτούν προσεκτικό σχεδιασμό, κινήσεις χειρουργικής ακρίβειας. Το εργοστάσιο άλλαξε, χωρίς να σταματήσει να λειτουργεί ούτε μία μέρα. Οι εργαζόμενοί μας αγκάλιασαν αυτή την αλλαγή και έγιναν οι ίδιοι οι πρεσβευτές της. Τα καταφέραμε όλοι μαζί.

Έχετε κάποιο motto; Κάποια φράση που να συνοψίζει τη στάση και τη φιλοσοφία σας απέναντι στο management και το επιχειρείν;

«Να προσπαθείς, να αποτυγχάνεις. Να προσπαθείς πάλι, να αποτυγχάνεις πάλι. Να αποτυγχάνεις καλύτερα». Είναι μια φράση του Samuel Beckett. Μέσα της συμπυκνώνει το νόημα όχι μόνο του επιχειρείν αλλά της ίδιας της ζωής. Ο φόβος της αποτυχίας είναι αυτός που μας κρατά ως άτομα, ως στελέχη, αλλά και ως κοινωνία μακριά από την εξέλιξη και την πρόοδο. Ας μη φοβόμαστε την αποτυχία, είναι αναγκαία προϋπόθεση της επιτυχίας.

Ασχολείστε με το τρέξιμο και το τρίαθλο, ενώ πρόσφατα κατορθώσατε να τερματίστε σε έναν αγώνα Ιronman. Τι σας έκανε να θέσετε τον συγκεκριμένο στόχο και τι σημαίνει για εσάς η επίτευξή του;

Δεν ξέρω αν είμαι Ironman. Είμαι όμως πάντα Trying-man. Όπως είπα και πριν, το να δοκιμάζεις νέα πράγματα, να βγαίνεις από το comfort zone σου, είναι η μόνη οδός, για να κάνεις κάτι αξιοθαύμαστο. Η επιτυχία όμως σε κρατάει δέσμιο μια ζωή, σε μια πετυχημένη συνταγή. Χρειάζεται θάρρος, τόλμη.

Αν τολμήσεις να την αλλάξεις, να βάλεις δικά σου συστατικά μέσα σε αυτή, αν αναγνωρίσεις ότι είναι παλιά, ότι δεν καλύπτει πλέον τις ανάγκες σου, τότε η προσπάθεια γίνεται συνώνυμη της επιτυχίας. Φτιάχνεις το δρόμο εκεί που δεν υπάρχει. Και μόλις κάνεις την αρχή, ανοίγονται μπροστά σου ακόμα περισσότεροι.

Πέρα από τις δραστηριότητες αυτές, πώς αλλιώς σας αρέσει να περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας; Πώς αποφορτίζεστε από την πίεση και τις πολλές ευθύνες που συνδέονται με τη θέση σας;

Έχω πάθος με τη θάλασσα, με κάθε δραστηριότητα που συνδέεται με αυτήν: κολύμβηση, ιστιοπλοΐα, σύντομα ταξίδια. Η αλήθεια είναι ότι δεν μου δίνονται πολλές ευκαιρίες να έρχομαι σε επαφή μαζί της. Όμως, όποτε μπορώ το κάνω. Μου υπενθυμίζει ότι όπως η ίδια, έτσι και η ζωή είναι απρόβλεπτη, πάντα συναρπαστική και σου αφήνει ορίζοντες να εμπνέεσαι… προς το καλύτερο.